Zigor eta espetxe sistema
burutik gaixo dauden
pertsonekin lotuta
VI
.
atala
1.
Espetxean sartzeko arrazoiak
Espe­txean kondena bete­tzen ari diren per­tsona asko dau-
denez eta jasaten dituzten buruko psikopatologien ondorioz
espe­txeak haien osasunerako toki egokienak ez direnez, az-
tertu beharreko lehen kontua li­tzateke zein­tzuk diren egoera
horretako prozesuko auzi edo auzi penalak.
A) BURUKO GAIXOTASUNA EZ DA
IGARRI
Lehen arrazoia da auzi penal bat izapide­tzean EZ DELA IGA-
RRI inputatuko per­tsonak buruko gaixotasun bat daukala,
honako inguruabarretako baten ondorioz, banaka zein me-
tatuta:
¦
¦
Ez da jakiten inputatuak gaixotasun bat daukala, ez baitu
jakinarazi edo egoera hori ez­kutatu ere egin duelako.
¦
¦
Polizia-esparruan ez dago a­txiloketaren ostean jardute-
ko prestakun­tza edo protokolo egokirik, eta horrek ba­
tzuetan domino-efek­tua zehazten du (atestatua, inputa-
zioa, epaiketa az­karra, epaia).
¦
¦
Fase judizialak az­kar bidera­tzen dira, eta ezin da inputa-
tuaren egoera per­tsonala ebaluatu.
¦
¦
Eragile juridikoek (abokatuek, fiskalek, epaileek) ez dauka-
te gaitasun espezifikorik, zehaz­ki juridikoaz gain, haren
buruko osasuna ebalua­tzeko garran­tzi­tsuak izan litez­keen
per­tsonaren egitateak eta inguruabarrak an­tzemateko.
¦
¦
Buruko patologiak dituzten per­tsonak gizarte-bazterke-
tako egoeretatik datoz, eta ez daukate haien defen­tsarik
ezaren alde egiteko haien buruko osasunaren benetako
egoera agerian u­tzi edo baiezta dezakeen familia- edo
gizarte-lagun­tzarik.
¦
¦
Ez dago A­txilotuari Lagun­tza eta Orientazioa emateko
Zerbi­tzua (ALOZ) zena bezalako zerbi­tzurik. Diziplina ani­
tzeko talde hori epaitegietara a­txikita zegoen, eta inputa-
tuaren inguruabar per­tsonal eta sozialen gaineko informa-
zioa helarazteko eginkizuna zeukan.
Delitu jakin ba­tzuk az­kar epai­tzeko beharrari buruz­ko lege-
riak hori guztia larritu egiten du. Izan ere, inputatuaren nor-
tasuna azter­tzeko eta, beraz, haren patologia egiazta­tzeko
aukerak are gehiago ken­tzen ditu. Gainera, adostasuna da-
goenean zigorra pribilegioz murrizteak indarra ematen dio,
zeren eta horrek beste presio bat sor­tzen baitu eragile juri-
dikoengan gaia ahalik eta zigor ­txikiena ezarrita i­txi dezaten,
arau-hauslearen inguruabarrak egiazta­tzeaz arduratu gabe.
Errugabetasun-presun­tzio bat dagoen bezala, a­txilotuak edo
inputatuak gaitasun osoa daukalako presun­tzioa har­tzen da
oinarri jarduterakoan, eta per­tsona hori zigor "­txiki" batekin
e­tsi­tzen da, horretarako gaitasuna ez daukan arren.
Izan ere, az­kar epai­tzeko prozedurak,
Prozedura Kriminala-
ren Legearen 795.1.2. artikulua eta 801. artikulua
bitartean
araututa dagoenak, arazoak adostasunaren bidez konpon­
41
A
skatasunik
gabe
dauden
pertsonen
buruko
osasunari
EAE
n
emandako
arreta
soziosanitarioa
VI
Aurrekoa ikusi