“
Homosexualen arteko ez­kon­tzen arauketaren inguruko
kon­tzien­tzia soziala legeak sortu dituen aukeren a­tzetik
dago”.
(
Gizarte-erakundeekin izandako elkarriz­ketak)
Zehaz­ki, eta EAEn (eta eskuarki estatuan) familia homopa-
rentalak onar­tzeko eta normaliza­tzeko arazo handirik egon
ez den arren
7
,
gizarte-sen­tsibilizazioa eta aniz­tasunaren
babesa, hurrengo kapituluetan ikusiko dugunez, familiei
lagun­tzeko politiken esparruan lehentasuna duten ekin­tza-
arloetako bat da.
Bestalde, datuek normalizaziorako eta gizarte-onarpene-
rako joera etengabe hori berma­tzen dute. Horrela, hainbat
adierazlek familia homoparentalen onarpen-maila haz­ten ari
dela diote. Esate baterako, homosexualen arteko ez­kon­tza
baimendu zuen lege-aldaketa egin zenean, Espainiako biz­
tanleen %66,2 alde zeuden; lau urte geroago, aldiz, 2008ko
CIS gaz­teen barometroak
8
adierazi zuen Espainiako gaz­teen
%76,4
homosexualek eta heterosexualek ez­kon­tzarako sar-
bidea baldin­tza beretan eduki­tzearen alde agertu zirela.
Zehaz­ki Euskadiko gizarteari dagokionez, familia-eredu
berriak orobat normalizazioran­tz aurrera egiten ari dira, be-
reziki gaz­teenen artean. Aurreko txosten ba­tzuetan, adibi-
dez
Adingabekoei balioak transmiti­tzea
delakoan
(
Ararteko
,
2009)
mailakako onarpen bat sumatu zen. Az­terketa horretan
egindako galdeketa batek eraku­tsi zuen gayez edo lesbianez
osatutako familiak onartuagoak daudela ikasleen adinak au-
rrera egin ahala; horrela, Lehen Hez­kun­tzako bigarren ziklo-
tik DBHra igaro­tzean beste familia-mota bat dela uste zuten
ikasleen ehunekoa bikoiz­tu egin zen.
Joera hori Arartekoaren Nerabeen Kon­tseiluaren bilkuran
berre­tsi zen. Izan ere, bilkura horretan, parte hartu zute-
nek berez eta marraz­ki eta irudien bidez (ikusi 3. eranski-
na) zenbait familia-eredu iradoki zituz­ten: aitaz, amaz eta bi
seme-alabez osaturiko familia; familia homoparentala; gura-
so bakarreko familia (bananduta, dibor­tziatuta edo alargun
izateagatik, baina baita norberak hala erabaki­tzeagatik ere);
familia zabala, aitona-amonekin; eta familia berreratua.
Familiaren batez besteko tamainaren
bilakaera. EAEko biztanleen zahartze
jarraitua eta sistemaren mantentzean
duen eragina
Eta eredu-mota bakoi­tzaren tamainari dagokionez,
zein da
bilakaera? Ba al dago desberdintasunik familia-eredu
motaren arabera? Familiaren tamaina handitu edo txikitu
egiten da?
EAEn kide gehien dituz­ten familiak, logikoa denez, batez
beste bost kide baino gehiago dituz­ten familia-nukleo biz
edo gehiagoz osaturiko familia konposatuak dira. Bestalde,
familia handituek lau per­tsona izaten dituz­te.
Hala ere, beharbada daturik az­pimarragarriena da seme-
alabak dauz­katen familia nuklearren batez besteko tamaina
7
CIS
(2004).
8
CIS
(2008).
3,5
per­tsonakoa dela. Datu horrek argi eta garbi erakus-
ten du gizarte-aldaketarako fak­toreetako bat (aurrerago
garatuko dira), alegia, EAEko jaio­tza-tasa baxua, zeren eta
seme-alabak dauz­kan familia nuklearraren batez besteko
tamaina ez baita lau kidetara ere iristen. Izan ere, familia-
unitatearen batez besteko tamaina 1981ean 3,69 kidekoa
zen, eta 2001, berriz, 2,76; familia-tipologia guz­tietan unita-
tearen tamaina murriz­tu egin zen (kide bakarreko familiena
izan ezik, noski).
(4.
grafikoa)
Familia-unitatearen batez besteko
tamainaren bilakaera, familia-motaren
arabera
0
6
7
4
2
5
3
1
1981
1991
1996
2001
Guraso bakarrekoa
Nuklearra
seme-alabekin
Nuklearra
seme-alabarik gabe
Nukleo anitzekoa
Konposatua
Kide bakarrekoa
Iturria: guk eginikoa, Marcos, J. (2006) oinarri hartuta. EUSTAT.
Familien tamainaren etengabeko murriz­keta fun­tsez­ko datu
bat da, ongizatearen eredua etorkizunean iraunaraz­teko
bereziki garran­tzi­tsua izango delako eta politika publikoak –
jaio­tzaren aldeko joera handiagoa edo txikiagoa edukita ere–
elementu horren gainean eragiten saia­tzen direlako.
Lehen ikusi dugun moduan seme-alabak dituz­ten gero eta
familia gu­txiago badaude eta horiek gero eta ondorengo gu­
txiago badauz­kate, ondorioa argia da:
Euskadiko gizartea
biz­tanleriaren zahar­tze-prozesu batean murgilduta dago,
jaio­tza-tasa
–
munduko baxuenetariko bat–
jaisten ari de-
lako eta bizi-i­txaropena
–
munduko altuenetariko bat–
igo­
tzen ari delako
.
Jaio­tza-tasei
dagokienez, EAEko tasan gaur egun 9,7 jaio­
tza daude 1.000 biz­tanleko; beraz, EBko baxuenetariko bat
da eta oso herrialde gu­txi gaindi­tzen ditu, hala nola Italia (9,3)
eta Alemania (8,3)
9
.
Dena den, pixka bat igo da gure gizar-
tean etorkinak sartu direlako, batez ere gaz­teak direnak eta
jaio­tza-tasa handiagoak dituz­tenak
10
.
9
EUSTAT
(2011
a).
10
Gaz­teen Euskal Behatokia
(2011).
41
F
amiliei
laguntzeko
politikak
E
uskadin
:
azterketa
eta
proposamenak
II
(
I I ) . 2 .
E A E
k o
FA M I L I E N B I L A K A E R A . F U N T S E Z K O D AT U B AT Z U K
Aurrekoa ikusi