3.
Europar Batasuneko araudia
Az­pimarratu behar da
Europar Batasuneko Zuzenbidea-
ren arloan ez dagoela familiak arau­tzen dituen esparru
espezifikorik
.
Hala ere, joan den mendeko hirurogeita ha-
marreko hamarkadaren hasieran sor­tzen hasi ziren erre-
gulazio ba­tzuk egon badaude; horiek familia-eredu guz­tiei
hein handiagoan edo txikiagoan eragiten diete, familiak
gizarte-egituraketan daukan fun­tsez­ko eginkizuna nahiz
zeregin hori ahalik eta hoberen gauza­tzeko hainbat eremu-
tan lagun­tza publikoa jaso­tzeko beharra onar­tzen baititu.
Zehaz­ki, Europar Batasunak arau­tzeko egiten dituen aha-
leginek lanbidea, familiako bizi­tza eta norberaren bizi­tza
batera­tzeko politiketan, haurdunaldian eta seme-alabak
haz­tean dauden eskubideen babesean eta aiten eta amen
zain­tzako eran­tzunkidetasunaren sustapenean jar­tzen dute
arreta nagusiki.
Oro har, lehenik eta behin
Europako Gizarte-gutuna
az­
pimarratu behar dugu, 16. artikuluan honakoa jaso­tzen
baitu:
“
familiak babes soziala, juridikoa eta ekonomikoa
jaso­tzeko eskubidea dauka”
.
Horrela, gizarte-egituraketan
daukan fun­tsez­ko eginkizuna onar­tzen du, baita familiek
haien eginkizunak erraz­teko ahalegin publikoen jaso­tzaileak
izateko daukaten eskubidea ere:
“
Familia –gizartearen fun­
tsez­ko zelula baita– erabat gara­tzeko ezinbestekoak diren
bizi-baldin­tzak lor­tze aldera, alderdi kontratugileek fami-
liaren babes ekonomikoa, juridikoa eta soziala susta­tzeko
konpromisoa har­tzen dute, bereziki gizarte– eta familia-
prestazioen bidez, zerga-xedapenen bidez, familien premie-
tara egokitutako e­txebizi­tzak eraiki­tzeko lagun­tzen bidez,
ez­konberrien­tzako lagun­tzen bidez edo beste edozein neurri
egokiren bidez”.
Zehaz­kiago, Europar Batasuneko herrialdeetako arauketa
nazionaletan eragin nabarmena daukaten eta familiako bizi­
tzari indarrez eragiten dioten erkidegoko araudiak ditugu.
Arau horiek
gurasotasun-baimenen arloan, haurdunal-
dia babesteko arloan
eta beste arlo ba­tzuetan babestera
bidera­tzen dira (adibidez,
Kon­tseiluaren 1996ko ekainaren
3
ko 96/34/CE Zuzentarauaren
–
UNICEk, CEEPek eta ESKk
gurasotasun-baimenari buruz egindako esparru-akordioari
buruz­koaren– bidez edo
Kon­tseiluaren 1992ko urriaren 19ko
92/85
Zuzentarauaren
–
lanean haurdun dagoen, erditu den
edo edoski­tzaroan dagoen langilearen segurtasunaren eta
osasunaren hobekun­tza susta­tzeko neurrien aplikazioari
buruz­koaren– bidez).
Zorroz­tasun-maila txikiago batez, l
anbidea eta familiako
bizi­tza batera­tzea
eta
gurasotasun positiboa
ere babes-
tu egin dira, bai gomendioen bidez (hala nola Ministroen
Ba­tzordeak gurasotasuna positiboki gauza­tzen lagun­tzeko
politiken inguruan estatu kideei, Europako Kon­tseiluarekin
bat etorriz, egindako
Rec (2006) 19 Gomendi
oa
)
bai on-
dorioen bidez (esate baterako,
Lisboako Europako Kon­
tseiluaren 2000ko mar­txoaren 23ko eta 24ko ondorioak
.
Lehendakaritzaren ondorioak. Aukera-berdintasunaren al­
derdi guz­tiak, lanbidea eta familiako bizitza bateratzeko
bidea ematen dutenak barne, hobe­tzeko garran­tzia), bai
­
komunikazioen bidez (esaterako,
Ba­tzordearen komuni­
kazioa Europako Parlamentuaren­tzat, Kon­tseiluaren­tzat,
Europako Ekonomia eta Gizarte Lantaldearen­tzat eta Es-
kualdeetako Lantaldearentzat
.
Oreka hobe bat lanbidean:
lanbidea, bizi­tza pribatua eta familiako bizi­tza batera­tzeko
lagun­tza gehiago).
4.
Estatuko esparru juridikoa
Estatuko arau-esparruari begira­tzen badiogu, erakundeek
ere familia babesteko egin dituz­ten ahaleginak ikusiko ditu-
gu. Ahaleginok oso argiak dira
Espainiako Konstituziotik
aurrera, bereziki horren 39. artikuluari dagokionez, botere pu-
blikoek familia fun­tsez­ko hiru eremutan (gizartea, ekonomia
eta zuzenbidea) babesteko betebeharra daukatela jaso­tzen
baitu. Elementu hori estatuko administrazioek gerora egin
dituz­ten ahalegin guz­tiak markatu ditu, arau goien horren
oharrei jarraitu behar baitiete. Hain zuzen ere, konstituzioak
honakoak ezar­tzen ditu:
¦
¦
Botere publikoen betebeharra:
“
familiaren gizarte–, eko-
nomia– eta zuzenbide-babesa segurta­tzen dute”.
¦
¦
Gurasoen betebeharra:
“
ez­kon­tzaren barne ala kanpo
izandako seme-alabei era guz­tietako lagun­tza eskaini be-
har diete, adingabeak direnean eta zuzenbidean hori eska­
tzen den gainerako kasuetan”.
¦
¦
Haurren eskubidea:
“
euren eskubideen aldeko nazioarteko
itunetan aurreikusitako babesa izango dute”.
Era berean, Espainiako Konstituzioak honakoak jaso­tzen
ditu era osagarrian bi artikulutan, familietan eragin handia
daukaten arloei dagokienez, hala nola lana eta hez­kun­tza
(
botere publikoei hez­kun­tzarako eta irakaskun­tzarako es-
kubidea berma­tzeko mandatu bat ezarriz –27. artikulua–):
zuzenbide-berdintasun osoz ez­kon­tzeko eskubidea (32. ar-
tikulua) eta lanagatik norberaren eta norbere familiaren pre-
miak ase­tzeko nahikoa den ordainsari baterako sarbidea (35.
artikulua).
Gainera,
legeria zibilak
–
hori ere kon­tsulta daiteke bibliogra-
fian era zabalagoan– familiei lagun­tzeko politika publikoen
antolaketari eragiten dion arau-esparru bat ezarri du orobat,
ez­kon­tza-harremanei (ez­kon­tza, dibor­tzioa) edo familiaren
barruko antolaketari (gurasoen eta seme-alaben arteko ha-
rremana, guraso-ahala eta biloben eta aitona-amonen arteko
harremanak) lotutako elementuak arautu baititu.
Horrek guz­tia geroko politika publikoen garapenaren oinarria
ezarri du, estatuak familiekiko dauz­kan betebeharrak ez ezik
antola­tzeko moduak eta erregistratutako barne-harremane-
tako motak ere arautu baitira; izan ere, az­ken horiek onartuta
dauden familia-ereduen eta horiekin hartu beharreko konpro-
misoen oinarriak dira
F
amiliei
laguntzeko
politikak
E
uskadin
:
azterketa
eta
proposamenak
54
(
III). Esparru juridikorako hurbilketa
III
Aurrekoa ikusi