Azkenik, aipatu behar dugu
familia ugariak
babesteari
buruzko legeria egon badagoela, estatuan ere bai. Zenbaite-
tan erreformatu egin da familia ugariaren kontzeptua garatu
eta zabaltzeko
,
eta
gaur egun indarrean dagoen Familia Ugariak Babes-
teari buruzko
arte). Errefor-
ma horiek familia ugariaren kontzeptua birfomulatzea ekarri
dute; horrek seme-alaben kopuruaren betekizunean izan du
eragina (murriztu egin baita) eta legezko familia-kategoria
horretan mendetasun-kasuak sartu ditu. Gaur egun, aipatu-
tako legearen arabera, familia ugaria da hiru seme-alaba edo
gehiago dauzkana, edo bi seme-alaba dauzkana horietako
batek mendetasunen bat badu. Seme edo alaba nagusia
adin-mugara heltzen denean, familiak familia ugariko titulua
edukitzeko eskubidea galtzen du, eta, horren ondorioz, era-
torritako abantailak ere bai. Hala ere, txosten hau idazteko
unean, Osasun, Gizarte Zerbitzu eta Berdintasun Ministerioa
hori zabaltzea aztertzen ari da
39
.
Araudi hori bat dator familiaren eginkizunen onarpenarekin
aurreko kapituluetan adierazi den bezala eta, beraz, fami-
liek beraien eginkizunak gauzatzeko laguntza publikoa be-
har dutela onartzearekin ere bai, bereziki tamaina handiagoa
daukaten eta ekonomiari eta denboraren antolaketari lotu-
tako zailtasunak dituzten familien kasuetan.
Dena den, eta txostenean ikusiko den moduan familientzako
baliabide publikoak eskuarki oso urriak diren arren, nabar-
mendu daiteke familia ugariek babes berezia eskaintzen dien
berariazko legezko onarpen bat daukaten familia-tipologie-
tako bat direla. Babes hori hainbat eremutarako prestazio
eta laguntza espezifikoen bidez egikaritzen da (tasa akade-
mikoak, garraiorako bekak, zerga-onurak, etab.).
5.
EAEko esparru juridikoa
5.1.
Autonomia Estatutua
Euskadiko Autonomia Estatutua,
onartutakoa, EAEko eskumenak jasotzen
dituen erreferentziako esparru juridikoa da. 1979. urte-
tik aldatu ez denez, familiei laguntzeko politika publikoak
instituzionalizatzeko prozesuaren aurrekoa da eta ez du
berariaz jasotzen familiaren arloko eskumena (gerora beste
autonomia-erkidego batzuetan sortu ziren beste estatutu ba
tzuek hala egiten dute).
39
Proposamen hori Osasun, Gizarte Zerbitzu eta Berdintasun
ministroak, Ana Matok, iragarri zuen 2013ko uztailaren 17an.
Gaur egungo araudiaren aldaketa eskatuko du eta hurrengo
Familia Planaren zati bat izango da (aurreikuspenei jarraiki,
plana 2014ko lehen seihilekoan onartuko da).
(2013).
Beraz, estatutuan ez da eskumenik zehazten ezta familiaren
arloko jardun zehatzak berariaz babesten dituen titulurik gai-
tu ere. Hala ere, horrek ez du esan nahi EAEk familia-erakun-
deari buruzko berezko jardunik garatu ez duenik. Esate ba-
terako, 9. artikuluak zehazten du euskal botere publikoak,
haien eskumenen arabera, herritarren eskubideen eta bete-
beharren erabilera egokia babesteko arduradunak direla, en-
plegua, aukera-berdintasuna eta herritarren partaidetzaren
arloetan besteak beste. 10. artikuluak, aldiz, bakarreko es-
kumeneko arloak jasotzen ditu, hala nola gizarte-laguntza,
ekonomiaren sustapena, etxebizitza, aisia, kirola eta komu-
nitatearen garapena.
Euskadiko Estatutuan familia babestu beharreko alderdi gisa
espezifikoki jasota ez egotea familiaren arloko zeharkako
ikuspuntuaren instituzionalizazio berantiarrean islatuta egon
daiteke nolabait. Izan ere, horren ondorioz, XXI. mendean
sartuta egon arte, familian eragina eduki duten baina fami-
liak babesteko ikuspegi batetik antolatu ez diren sektoreko
neurriak egon dira.
Egoera horretan inflexio-puntu argi bat egon da 13/2008 Le-
gea indarrean sartutakoan. Dena den, horren aurretik, familiei
laguntzeko erakundeen arteko lehenengo planak norabide
horretan emandako lehen urratsak dira.
5.2. 13/2008
Legea, abenduaren
12
koa, Familiei Laguntzekoa
2008
ko amaieran, Eusko Legebiltzarrak Familiei Laguntzeko
onartu zuen, familiaren eta
haren kideen ongizatea eta bizi-kalitatea hobetzera bidera-
tuta dagoen familia-politika integral baterako testuingurua
eta oinarriak ezartzeko helburuarekin. Lege horrek orientazio
integral bat lortu nahi du bai zuzentzen zaien familia motetan
bai jasotzen dituen neurrietan.
Alde batetik, legeak familia moten bilakaeraren berri eman du
eta lehen ahalegin bat egin du familia-eredu berriei legitimi-
tatea emateko eta eredu tradizionalagoen tratu bera jasoko
dutela bermatzeko. Halaber, eta gizarte zerbitzuen legearen
parean, arreta berezia jarri du ahultasun bereziko egoere-
tan dauden familietan (kategorizazio horren barruan guraso
bakarreko familiak, genero-indarkeriaren biktimenak eta fa-
milia ugariak daude); beraz, horiek lege-esparruaren barruan
araututa, definituta eta onartuta geratu dira.
Beste aldetik, gurasoek seme-alaba adingabeen zaintza eta
mantenua bermatzeko daukaten eginkizuna onartu du eta
adierazi du seme-alabak dituen pertsona orok unitate eko-
nomiko independente gisa horiek artatzeko baliabide ekono-
miko eta zerbitzu nahikoak eduki behar dituela, hirugarrenen
laguntzara jo behar izan gabe. Horrekin bat eginez, aurreko
kapituluetan aipatu denez eta hainbat egilek adierazi dute-
nez, legez garatu beharreko neurri batzuk antolatu dira fa-
miliei beraien eginkizunak ahalik eta baldintza hoberenetan
gauzatzen laguntzeko.
Azkenik, lanbidea, familiako bizitza eta norberaren bizitza
bateratzeari emandako garrantzia azpimarratu nahi dugu
(
isla espezifikoa edukiko du neurri zehatzen garapenean,
hurrengo kapituluan ikusiko denez). Gizonek etxeko lane-
tan eta seme-alaben zaintzan eta hezkuntzan erantzukizuna
55
F
amiliei
laguntzeko
politikak
E
uskadin
:
azterketa
eta
proposamenak
III
(
I I I ) . 5 .
E A E
k o
E S PA R R U J U R I D I K O A
Aurrekoa ikusi