Bestalde,
Frantziak
,
biztanleria-piramidea Europako iparral-
deko herrialdeak bezain zaharra edo zaharragoa izanik ere,
ahalegin txikiagoa egiten du haurtzaroarengan Danimarkak
edo Suediak baino (ia %20, herrialde horietako %30eko ba-
tez bestekoaren aldean), baina beste herrialde kontinental
batzuk baino altuagoa, nahiz eta adineko pertsonenganako
laguntza handiari eusten dion.
Datuek horiek, beraz,
zer esan nahi dute? Zein eragin dute
familiei laguntzeko politikek herrialde bakoitzeko biztan-
leria-piramideetan? Eta, non kokatzen da EAE? Herrialde
europarren zein taldetan sar genezake?
Herrialde bakoitzeko orientazioari eta biztanleria-pirami-
deari buruzko datuak gurutzatuta aztertuz gero,
oroko-
rrean biztanleria zahartuagoa duten herrialdeak gehia-
go orientatzen dira adineko pertsonen kolektibora, eta
haurtzaroaren gaineko gastu publiko handienak dituzten
herrialdeetan biztanleria gazteagoak daude
.
EAEren kasuan, familiei laguntzeko sistema era esponen
tzialean igo da,
hasieran gastu publikoaren oinarriak oso
murritzak baitziren, nahiz eta
profila ez den oso propor
tzionatua
.
Batez ere adineko pertsonenganako lagun
tzan oinarritzen da eta
presentzia oso urria dauka haur
tzaroaren gaineko laguntzak
(
azterlan batzuetan esaten
denez ez da “haurtzaroaren oso aldekoa”
48
).
HIRUGARREN SEKTOREAREN ZEREGINA
FAMILIENGAN ERAGIN ALTUA DUTEN POLITIKETAN
EAEko kasuaren
bereizgarrietako
bat, familiengan
eragin
altua duten politiken
esparruan,
hirugarren sektoreko
gizarte-erakundeek daukaten
zeregin
hain garrantzitsua
da, batez ere gizarte-zerbitzuen sektorean (familiengan era-
gina duten zerbitzuen zati handi bat bertan sartzen delarik),
baina, baita, haurren eta gazteen gizarte eta hezkuntzako
aisialdi-eskaintza publikoaren zati batean ere.
Gizarte-babeserako euskal sistemaren bereizgarria da hori
,
eredu mediterraneotik aldentzen duena eta Europako
erdialdeko ereduarekin gehiago lotzen duena
,
eta
batez ere familiengan eragin altua duten gizarte-zerbi
tzuen prestazioan ematen dena (esaterako, ezintasunaren
eremuan edo ahulezia-egoeran dauden familia eta per
tsonak ekonomian eta gizartean nahiz hezkuntzan eta gizar-
tean integratzeko eremuetan) eta haur eta gazteen gizarte,
kultura eta aisialdiko baliabideetako batzuetan (batez ere
udalekoetan).
Zehazki, ezintasunaren, gizarte, hezkuntza eta familiako
esku-hartzearen edo haur eta gazteen aisialdi, gizarte,
hezkuntza eta kulturaren gaineko baliabideetako asko
(
ludotekak, gazteguneak, haurtxokoak, eta abar) irabazi-as-
morik gabeko erakundeek kudeatzen dituzte, eta, sarritan,
zerbitzua garatzen duten erkidegoetan errotuta daude.
48
SIIS (2013a).
(2012)
erakundeak dioenez, inbertsio-eredua
zenbatekoa bera bezain garrantzitsua edo garrantzitsuagoa
da eta, horren harira, hirugarren sektoreak ekintza zuzen
baterako egindako jabekuntzak, administrazioren apustu
estrategiko gisa, ondo azal lezake kasu askotan estatu-
mailan emandako zenbatekoen antzekoekin herritarrek zer-
bitzuak hobeto baloratzea eta horien funtzionamenduaren
pertzepzioa hobea izatea.
Izan ere, hirugarren sektoreak hiritarrekiko hurbilak diren
balioak helarazten ditu eta eragin azkarragoa eta zuzena-
goa ematen die familien eskariei, gizarte zibilaren parte iza-
nik.
(2010)
jasotzen duenez, erantzun egokitu,
eraginkor eta iraunkorrak eman ahal dizkie gizarte-arazoei
beren gizarte-sentsibilizazio, kontzientziazio eta partaide
tzagatik nabarmentzen diren balio eta printzipioetan oina-
rrituta, eta, gainera, baliabide eraginkorra da, zerbitzuak
emateko orduan eskaintzen duen kalitate altuagatik.
“
Hirugarren sektoreko erakundeak kalitate oso altuko
zerbitzuak eskaintzen ari gara kostu murritzean, eta,
zalantzarik gabe, kostu hori altuagoa izango litzateke
zerbitzuok zuzenean administrazioak emango balitu.”
(
Elkarrizketa gizarte-erakundeekin)
4.
Familiei laguntzeko neurrien
azterketa, haurtzaroari dagokionez
Seme-alabak dituzten familiei laguntzeko
prestazioak
bi
talde handitan banatzen dira. Batetik,
dirua edota denbora
eskaintzan dutenak
(
adibidez, amatasun/aitatasun baime-
nak edo laguntza ekonomikoak) eta, bestetik, hiritarren esku
jarritako
zerbitzuak
(
baliabideak, programak, azpiegiturak,
eta abar), seme-alabak hezteko laguntza, kasu.
4.1.
Diru-laguntzak
Diru-laguntzen atalaren barruan hiru laguntza-mota bereizi
behar ditugu:
¦
¦
Hasteko,
amatasun– eta aitatasun-baimenak
(
parental
leave
),
haurtzaroko lehen uneetarako, jaio eta berehala
(
nahiz eta kasu batzuetan haurdunaldiaren azken fasee-
tara ere hedatzen diren). Denbora-neurri honek dirua ere
badu tartean, %100ean ordaintzen den denbora baita.
¦
¦
Bigarrenik,
diru-laguntza zuzenak
(
cash benefits),
familientzako transferentzia bidez kostuak konpentsa
tzeko metodo gisa jarduten dutenak seme-alabak hezte-
ko orduan.
¦
¦
Hirugarrenik,
zerga-babesak
(
tax benefits
),
zerga-kenka-
rien eta zerga-murrizketen bidez familientzako kostuen
konpentsazioa osatzen dutenak, zergen aitorpenak tarte-
ko (normalean errenta-aitorpenen bitartez).
89
F
amiliei
laguntzeko
politikak
E
uskadin
:
azterketa
eta
proposamenak
V
(
V ) . 4 .
FA M I L I E I L A G U N T Z E K O N E U R R I E N A Z T E R K E TA , H A U R T Z A R O A R I D A G O K I O N E Z
Aurrekoa ikusi