beherakoen arretan baino (astean 10,8 ordu, Europako eta
herrialde horietako batez bestekoaren az­pitik).
EAEko
egoerari dagokionez, datu estatistiko alderagarriak
falta diren arren, az­pimarra­tzekoa da honelako baliabideen
aldeko apustu pu­blikoa baxuagoa dela. Izan ere, sistema
formalaren banaketa indar­tsuan ez bezala, sistema ez for-
malaren aldeko babesa murri­tzagoa da: batez ere haurrak
zain­tzeko per­tsonen kontratazioa diruz lagunduz egiten da,
Eusko Jaurlari­tzako 177/2010 Dekretuan jasotakoaren ara-
bera.
Datu horiek aztertuta, beraz,
hiru ondorio nagusi
atera di­
tzakegu:
EAEko haur-hez­kun­tzako eskolen ordutegia Europako
an­tzeko baliabideen parekoa edo altuagoa da.
Hasteko, EAEko haur-hez­kun­tzako eskolak ireki­tzeko or-
dutegia ez da beste herrialde europar ba­tzuetakoa baino
baxuagoa. Hala ere, txosten honen azterketa-lanetan indar
gehienez azal­tzen zen alderdietako bat zen hau.
“
Une honetan desoreka dago haur-hez­kun­tzako eskolen
plaza-eskariaren eta zerbi­tzu honen eskain­tzaren artean”.
(
Elkarriz­keta gizarte-erakundeekin)
Kontuan hartuta Haurreskolak Par­tzuergoak eskainitako
ordutegiak Europa mailako altuenetakoak direla,
zergatik
eztabaida­tzen dira familien artean? Zergatik ez dira guz-
tiz erabilgarriak familia eta lana uztar­tzeko orduan?
Beharbada galderaren arda­tza aldatu behar dugu eran­
tzun ahal izateko. Izan ere, seguru asko haur-hez­kun­tzako
ikaste­txeen ordutegiak ez dira areagotu behar, baizik eta
lan-merkatu euskalduna (eta, ondorioz, estatukoa) da arra-
zionalizatu behar dena, arlo horretan (­txosten honen aurreko
kapituluetan ikus zitekeen bezala) aldeak baitaude beste he-
rrialde europar ba­tzuekin.
Hau da, kontua ez da arreta-baliabideak beranduagora arte
luza­tzea, baizik eta lanaldi kon­tzentratuagoetara egoki­tzea,
bizi­tzako alderdi desberdinak uztar daitezen eta, gainera,
familiek beren seme-alabez goza dezaten. Izan ere, haurres-
kola bat ireki­tzeko ohiko ordutegia (07:30/08:00-16:30/17:00
izan ohi dena) Europako erdialdeko herrialde batean edo he-
rrialde eskandinaviar batean guztiz zuzena da, baina estatu-
mailan (eta EAE ez da salbuespena) oso zaila da lana 17:30
edo 18:00 baino lehen amai­tzen duten enpresa pribatuak
aurki­tzea.
Berez, Esping-Andersen (2013) bezalako egileen esane-
tan “
lehene­tsi beharko li­tzatekeen politika pu­blikoen eremu
bat lan-merkatuaren egoki­tzapena da (…); izan ere, Espai-
niako lan-merkatuaren ezaugarri instituzionalak urrun daude
emankortasunaren ikuspegitik egokiak izatetik”.
Ondorioz, beharbada galderak zerikusi gehiago dauka lan-
ordutegiak alda­tzeko moduarekin (europarren an­tzekoagoak
eta arrazionalagoak izan daitezen, bizi­tza per­tsonalarekin
eta familiarekin uztartu ahal izateko), uztar­tze-baliabideen
ordutegi-eskain­tza altuagoarekin baino.
Ai­tzitik, azterketan an­tzeman den beste kritiketako bat (pla-
zen banaketan dauden barne-desorekei buruz­koa, batez
ere landako eta hiriko guneen arten) esangura­tsua da. Izan
ere, lehen kapitulu honetan adierazi dugun bezala, haur-
hez­kun­tzako eskolek fun­tsez­ko garran­tzia dute uztar­tzean
eta emankortasunean, eta, beraz, beharrez­koa da baliabide
horiek eskura­tzeko erraztasunak eta aukerak izatea.
Harreman zuzena dago uztar­tze-baliabideen eskain­tza
pu­bliko zabalaren eta bi gurasoak lanaldi osora sar­tzeko
aukeraren artean.
Datuak aztertuta atera daitekeen bigarren ondorioa zera da,
harreman garbia dagoela herrialde desberdinetan dauden
soldata-tarteen eta beren uztar­tze-eskain­tzaren kalitatearen
artean.
Adibidez, Erresuma Batuan eta Herbehereetan soldata-tar-
te altua dago (%20koa eta altuagoa) eta eskain­tzen dituz-
ten uztar­tze-baliabide formalek ordutegi oso murri­tza dute.
Ai­tzitik, Portugal, Danimarka edo Italian egoera bestelakoa
da: soldata-tarte txikiagoa eta baliabideen ordutegi zaba-
lagoa.
EAEk uztar­tzea babesteko baliabideetan egin duen apus-
tua batez ere sistema formalarekin lotuta dago.
EAEn uztar­tzea babesteko baliabide-sarea geroz eta indar­
tsuagoa da eta az­ken urteetan inber­tsio pu­bliko bizia egin
da, batez ere Haurreskolak zabal­tzeko.
Hala ere, arreta ez formaleko ereduek (Europako beste he-
rrialde ba­tzuetan oso ohikoak direnek) ez omen dute lehen-
tasunik euskal administrazioan, dimen­tsio txikiagoa baitute
eta, az­ken urteetan, murriztu ere egin baitira.
5.
Familiei laguntzeko neurrien
azterketa, mendetasunari
dagokionez
Mendetasunaren gaineko
prestazioak
bi talde handitan
bana­tzen dira: batetik, prestazio
ekonomikoak
daude (adibi-
dez, per­tsonak kontrata­tzeko lagun­tzak edo diru-lagun­tzak,
zuzenak edo zerga-desgrabazioen bidez­koak), eta, bestetik,
zerbi­tzuak
dauz­kagu (baliabideak, programak, az­piegiturak,
eta abar), hiritarren esku jar­tzen direnak mendetasun-
egoeran dauden per­tsonak zain­tzeko, bai arreta-sare forma-
len bidez, bai ez formalen bidez.
Dualtasun hori, era berean, Europako familia-elkarteen eskaria
ere bada (COFACE, 2011). Izan ere, zain­tza formaleko, ez for-
maleko edo bien nahasketako sistemen artean aukeratu nahi
dute, familia eta lana uztar­tzeko aukera ematen dieten familia-
zain­tzarako sistemak eskuratu ahal di­tzaten beraiei egokien
irudi­tzen zaien eran, betiere diru-lagun­tzak ez badira estatuak
gai honetan duen eran­tzukizuna ordezteko erabil­tzen.
Azaldu beharra dago, nahiz eta txosten honetan zehar bereizi
egin diren menpeko per­tsonen eta ezgaitasunen bat dute-
nen babes pu­blikoak (alde nabarmenak daudelako garapen-
bidean dauden herrialdeen artean eta az­pi-talde hauetako
bakoi­tzari emandako lagun­tzaren ibilbidean eta azterketa
F
amiliei
laguntzeko
politikak
E
uskadin
:
azterketa
eta
proposamenak
96
V
(
V). Familiei laguntzeko politika publikoak Europan eta EAE
n
.
Azterketa konparatiboa
Aurrekoa ikusi