Orokorrean, mendetasun-etapa neurtuetan erabiltzen dira
eta kudeaketa eta titulartasun publikokoak nahiz eskain
tza publikokoak izan daitezke, baina erakunde pribatuek
kudeatzen dituzte (herrialdearen arabera irabazi asmoz edo
irabazi asmorik gabe).
Egoitza-zentroak
Mendetasunaltuagokoegoeretarakoegoitza-ekipamenduak
daude. Horietan, ostatuaz gain, eguneko zentroko zerbitzu
berberak eskaintzen dira. Normalean erkidego-izaera altua
dute. Baztertu egin da hiri-inguruetatik kanpoko egoitza-
zentro handien eredua.
Neurri apalagoan, egoitzez gain zaintzapeko apartamenduak
(
mendetasun-maila baxuagoa duten eta autonomia gehiago
izan dezaketen pertsonentzat) eta etxe partekatuak (ele
mentu esperimentalagoekin) bezalako ereduak daude.
Garraio egokitua
Lehen aipatutako zentroetara joateko edo mendetasundun
pertsonen mugikortasuna errazteko, garraio egokitutako
sistemak ezartzen dira.
Orokorrean, Europako hegoaldeko herrialdeetan
eskaintza
publikoak
gehiago lantzen du etxetik kanpoko arreta (egoi
tzak, eguneko zentroak eta abar), nahiz eta kasu batzuetan
etxeko arretarako diru-laguntzak ere aitortzen diren. Aitzitik,
Europako iparraldeko herrialdeetan zaintza-sarean sartzen
dira bai etxe barruko bai kanpoko arreta, eta nahiko maiz
hautatu ahal dute familiek bi aukeren artean.
Zerbitzuen kostuei
dagokienez, herrialde mediterraneoe-
tan eta kontinentaletan horiek eskuratu ahal izatea menpe-
ko pertsonaren diru-sarreren araberakoa da, eta, oro har,
kostuen zati bat ordaindu beharko du. Era berean, zailta-
sunak daude sarbide-unibertsitatean; izan ere, batzuetan
legediak plaza baterako eskubidea aitortzen duen arren,
eskaintza ez da nahikoa izaten. Bestalde, herrialde eskan-
dinaviarretan zerbitzuak unibertsalak dira eta, orokorrean,
doakoak.
B. Estaldura-mailak
Europako azterketa konparatibo honetako beste espazio ba
tzuetan maiz ikusi dugun bezala,
menpeko egoeran dau-
den pertsonei laguntzeko sistemen
azterketak alde nabar-
menak islatzen ditu herrialdearen arabera.
Era berean, gai honetan datu orokorrak falta dira (eta, ba-
tez ere, EAE beste herrialde europar batzuekin alderatu ahal
izatekoak, beraz, estatuko erreferentziak erabili behar izan
dira) eta datuak zaharrak dira (horrek zailago egiten du datok
aztertu ahal izatea).
Oro har, Europako estaldura-datuek
bi talde handi
ezartzen
dituzte. Batetik,
lan egiteko adinean dauden pertsonak
(16-65
urte) eta, bestetik,
erretiro-adinean dauden per
tsonak
(65
urtetik gora); funtsean bat datoz lehen taldean
ezintasunen bat duten pertsonekin eta bigarrenean adinare-
kin lotutako gaixotasunen ondoriozko mendetasun-egoeran
dauden pertsonekin.
Lan egiteko adinean dauden pertsonen
kasuan, men
detasunagatik diru-laguntza jasotzen duten ezintasundun
pertsonen batez besteko europarra ezintasun latzeko ka-
suetan %50 baino baxuagoa izan da eta ezintasun neurtuko
kasuetan %20 baino apur bat altuagoa, egoera nabarmen
aldatzen delarik herrialdearen arabera.
(38.
grafikoa)
Lan egiteko adinean dauden eta onura
ekonomikoak dituzten biztanleak,
ezintasun-motaren arabera
%0
%20
%40
%60
%80
%27
%27
%27
%25
%12
%13
%14
%14
%18
%28
%29
%22
%23
%21
Herbehereak
Espainia
Luxenburgo
Danimarka
%65
%60
%58
%50
%48
%46
%42
%39
%36
%33
%32
%56
Italia
EB27
Austria
Erresuma Batua
Frantzia
Finlandia
Belgika
Portugal
Irlanda
Ezintasun neurtua
Ezintasun latza
Iturria: EUROSTAT (2001).
Ezintasun latza duten pertsonei dagokienez,
Espainian
por
tzentajea batez bestekoa baino altuagoa da (%56), baina
Belgikan, Danimarkan eta Erresuma Batuan kopuruak are
altuagoak dira. Europako herrialde gehienak %27 eta %36
arteko estalduran kokatzen ziren.
Ezintasun neurtua zuten pertsonen kasuan, batez besteko
europarra %21ekoa zen.
Espainian
biztanleriaren %28ri
eskaintzen zitzaion estaldura eta zenbateko hori Europa
osoko altuenetakoa da, Danimarkaren atzetik soilik (%29).
Aitzitik, beste muturrean daude Frantzia, Austria, Portugal
edo Italia, %14aren azpitik.
Datuak lotuz gero,
EAE
k posizio ertain altua izango luke
testuinguru europarrean, estatuko batez bestekoa beteta
soilik. Datu hori are gehiago indartzen da honako kopurue-
kin; 2010ean EAEk 4.100 plazatik gorako eskaintza izan zuen
ezintasunen bat zuten pertsonentzat (gehienak 35 urtetik be-
herakoak) eguneko zentroen eta egoitzen artean, 118 milioi
eurotik gorako gastua eraginez.
99
F
amiliei
laguntzeko
politikak
E
uskadin
:
azterketa
eta
proposamenak
V
(
V ) . 5 .
FA M I L I E I L A G U N T Z E K O N E U R R I E N A Z T E R K E TA , M E N D E TA S U N A R I D A G O K I O N E Z
Aurrekoa ikusi