ekonomikoak, gauzaz­koak, etab.) eta, bestetik,
“
familia-
eragin handiko politiken eraz­tun zabala, gu­txi gorabehera”
(
e­txebizi­tzari, garraioari, etab. lotutako politikekin)
5
.
(1.
grafikoa)
Txostenaren ikuspegia familiaren arloan
adinekoak
haurrak, nerabeak
eta gazteak
ezgaitasuna eta
mendetasuna
Fiskalitatea, gizarte zerbitzuak, aisia, kultura,
kirola, etxebizitza, garraioa, etab.
Familiei laguntzeko politikak
Familietan eragin handia duten politikak
Iturria: guk egina (2013).
Horiek guz­tiek familiei baliabideak ematen diz­kiete fun­tzioak
ahal den ondoen buru­tzeko eta horien behar bezalako artiku-
lazio konjugatua bakarrik izango da benetan erabilgarria gure
gizartea osa­tzen duten familia-motetan.
Zabaldutako ikuspegiaren esparru hori hauta­tzea ez da ka-
sualitate bat, kontuan hartuta lehen aipatutako zenbait al-
dagairen az­terketak bakarrik emango digula aukera familiei
lagun­tzeko eredu batean edo bestean izandako ondorioak
edo eraginak ikusteko, baita horien baitan dauden az­ken xe-
deak uler­tzeko ere.
Ikuspegia zabal­tzea garran­tzi­tsua da familiaren arloko babes
publikoen egoera guz­tiz uler­tzeko. Izan ere, herri-adminis-
trazioaren esku-har­tzeak, jakina denez, ez dira neutralak
eta familiaren arloko jarduera publiko orok –beste edozein
arlotan bezala– gizartean eta familia-eredu zeha­tzetan era-
gin zeha­tz bat izango du. Gauzak horrela, eta Schulteisek
(1998)
hausnar­tzen duen moduan, familiei lagun­tzeko
poli-
tika jakin baten xedeak
desberdinak izan daitez­ke eta, hala,
tradizioz­ko familiei lehentasuna emateko ereduak, lanaren
tradizioz­ko banaketa babesteko ereduak edo jaio­tza-tasa
5
Hez­kun­tza eta osasuna kanpoan uz­tea erabaki da; ongizate-
sistemako bi euskarri direnez, nortasun propioa dutela eta
horiek gehi­tzeak familia-politiken kon­tzeptuaren interpreta-
zioa gaindi daitekeela uler baitaiteke.
susta­tzeko ereduak daude; beste ikuspegi ba­tzuek lana eta
familia hobeto ba­tzeko denbora bilatu nahi badute ere edo
gizonak e­txeko lanetan gehiago txertatu nahi badituz­te ere
edo familia ahulenei edo berriki sortu direnei babes berezia
eman nahi badiete ere.
Hori bereziki garran­tzi­tsua da. Izan ere, lehen aipatu moduan
eta aurrerago adieraziko dugun moduan, familia aldaketei
eta etengabeko bilakaerari lotuta dagoen gizarte-antolamen-
du eredu bat da. Beraz, arlo horretako jarduera publiko jakin
bat baliagarriagoa izango da familia ba­tzuen­tzat beste ba­
tzuen­tzat baino, are gehiago egun familien premiak agor­tzen
ez direnean haurrak hez­tean. Horregatik, beste egoera ba­
tzuei eran­tzuna eman behar die, adibidez, mendetasunari,
ezgaitasunari edo zaurkortasunari.
4.
Ondorioak
Per­tsona oro izan da, da edo izango da haren bizi­tzaren
ibilbidean familia baten zati, alde batera u­tzita familia hori
osa­tzen duen per­tsona kopurua, horien arteko lotura-mota
edo horien ezaugarriak. Izan ere, familia da lehen mailako
gizarte-sare oinarriz­koena eta ezinbestekoena, aitortuta
dituen barne morfologia-desberdintasunak bil­tzen dituen
gizarte-egitura, baina gure gizartean maitasun–, hez­kun­tza–
eta harreman-fun­tzio gako ba­tzuk bete­tzen dituena.
Tradizioz­ko fun­tzio ba­tzuk ongizate-estatuari transferitu
bazaiz­kio ere –neurri batean behin­tzat–, lehen aipatu ditugun
fun­tzioak familiak bakarrik bete di­tzake. Ondorioz, familia
garapen juridikoak onartutako elementu bat da (soziologia-
ikuspegiek eta estatistika-datuek justifikatutakoa).
Beraz, fun­tzio horiek familiaren erakundeak bakarrik susta
di­tzakeenez, estatuaren egitekoa da, arauz­ko garapenen bi-
dez, ahal den neurri onenetan ezar daitezen, eta, bereziki,
jarduteko politika zeha­tzak, batez ere, zaurkortasun gehien
paira­tzen duten familien kasuetan.
Familia gizarte-aldaketetara egoki­tzeak argi eta garbi jar­
tzen du agerian ez dela indarra galdu duen erakunde bat,
kontrakoa baizik. Izan ere, dinamismoari esker da bistakoa
eta gizarte-aldaketaren susta­tzailea. Horren ondorioz, lagun­
tzeko politikak dinamikoak izan behar dira eta egungo fami-
lien premietara egokitu behar dira, familia-eredu berriak edo
zama demografiko txikiagoa duten horiek lagun­tza publikoe-
tatik kanpo gera ez daitezen.
Txosten hau bezalako baten­tzat, familiei lagun­tzeko poli-
tika horien az­terketa konparatiboa hiz­pide duenaren­tzat,
gizarte-aldaketek gehitutako zailtasun bat dakarte, familia-
ren ikuspegi tradizionalagoa baino harago joan behar baita,
haur­tzaroari eta familia-esparruan eragin handia duten beste
egoera ba­tzuk kontuan har­tzeari dagokienez.
Horregatik guz­tiagatik, txosten honek familiaren esparruan
eragin handia duten hiru egoera az­ter­tzen ditu: haurrak,
F
amiliei
laguntzeko
politikak
E
uskadin
:
azterketa
eta
proposamenak
34
(
I). Familia eta politika publikoak. Esparru kontzeptuala
I
Aurrekoa ikusi