(5.
grafikoa)
EAEko eta EB27ko jaiotza tasaren bilakaera
‰-
tan
EAE
EB27
8,5
11,5
10,5
9,5
11
10
9
2005
2006
2009
2007
2010
2008
Iturria: guk eginikoa, Eusko Jaurlari­tza (2012b) eta EUROSTAT
(2013
a) oinarri hartuta.
Nolanahi ere, eta haz­kunde arin hori gorabehera, jaio­tza-tasa
baxua denboran iraungo duen egoera bat izango da. Izan
ere, duela gu­txi egindako az­terketa baten arabera
11
, 18
eta
29
urte bitartean dituz­ten euskal gaz­teen %44k eta 30 eta 45
urte bitartean dituz­tenen %79k ez dute ondorengorik eduki­
tzeko asmorik. Gainera, galdeketan parte hartu duten per­
tsonen %66k adierazi dute seme-alabak eduki­tzeak lanbide-
karrera asko zail­tzen duela, batez ere emakumeen kasuan.
Elementu horiek garran­tzi nabarmena daukate etorkizuneko
familia-politiken plangin­tzan.
Seme-alaba kopuru idealaren eta errealaren artean da-
goen distan­tzia (bereziki ikasketa-maila altuagoa daukaten
emakumeengan) azal­tzen duten diagnostiko-datuetariko bat
da hori, Esping-Andersenek (2013) jaso duen bezala. Horre-
la, Espainian aurreikusitako seme-alaba kopurua Europako
txikienetako bigarrena da (1,9), eta kopuru erreala, aldiz, 1,36
da. Diferen­tzia hori Europako handiena da, eta familiaren al-
deko erregimenak dituz­ten herrialdeen berez­ko ezaugarri bat
da. Izan ere, Livi-Baccik (2001) azal­tzen duenez,
“
badirudi
familiaren alde dauden herrialdeak sindrome batean erori
direla, zeinetan familia gehiegi egotea jaio­tzarako kaltegarria
den”
.
Hau da, familiari eginkizun gehiegi eslei­tzen diz­kioten
herrialdeek jaio­tza-tasa txikiagoak dituz­te familiek esparru
publikotik lagun­tza handiagoak jaso­tzen dituz­ten ereduen
aldean.
Horrela, estatuko profilaren ezaugarria ez da seme-alabarik
ez dagoela, baizik eta familietan fun­tsean ondorengo bat
eduki­tzen dela. Horren ondorioz, McDonalden (2002) arabe-
ra, konpen­tsa­tzen duen beste fak­torerik –esaterako, immi-
grazioa (Espainian eragin handia baitauka) edo lagunduriko
giza ugalketako tekniken garapen etengabea– ez balego,
100
urtetan biz­tanleria gaur egungoaren %25 izateraino
murriz­tuko li­tzateke.
11
Eusko Jaurlari­tza
(2012
b).
Jaio­tza-tasa baxu horrekin bat etorriz, EAEko
bizi-i­txaropena
igo
denez, biz­tanleriaren zahar­tzea Europako estatu guz­tiek
eta bereziki EAEk aurre egin behar dioten erronka demogra-
fikoetako bat da, eta familiei lagun­tzeko politiketarako desa-
fio berriak sor­tzen ari dira.
Izan ere, 2007an EAEko zaharren ehunekoa biz­tanleria
osoaren %18,4 zen: estatu osoko %16,6 baino ia bi puntu
handiagoa eta Europan urte horretarako erregistratutakoa,
%17,
baino pixka bat altuagoa.
(6.
grafikoa)
EAEko biztanleriaren bilakaera.
0-19
urteko eta 65 urte baino gehiagoko taldeak
65
urte eta gehiago
0-19
urte
%0
%10
%40
%20
%50
%30
%5
%15
%45
%25
%35
1900
2006
1981
%44,50
%4,80
%16,60
%18,40
%34,30
9,10%
Iturria: guk eginikoa, Marcos, J. (2006) oinarri hartuta. EUSTAT.
Aurreko grafikoak biz­tanleriaren zahar­tzearen eta jaio­tza-
tasa baxuaren arazoa oso era argian adieraz­ten du, eta
joera-aldaketa zeharo erakusten du. 1990ean, ia-ia Euska-
diko biz­tanleriaren erdiak 20 urte baino gu­txiago zeuz­kan (65
urte baino gehiagoko biz­tanleak %5 baino gu­txiago ziren,
eta gainera bizi-i­txaropena baxuagoa zen). 2006an, ordea,
65
urte baino gehiagoko biz­tanleen ehunekoak lehenengo al-
diz 20 urte beherako biz­tanleen ehunekoa gainditu zuen. Ho-
rrek agerian jar­tzen du belaunaldi-ordez­penaren arazo larria,
baita horrek ongizate-sistema gaur egun diseinatuta dagoen
bezala iraunaraz­teko dakarren meha­txua ere.
EUROSTATek
12
eraku­tsi digu biz­tanleriaren zahar­tze hori
Europan eragina daukaten lau joeraren emai­tza dela: jaio­
tza-tasa baxu bat, 45 urte baino gehiagoko biz­tanleriaren
ehunekoaren haz­kundea (
baby boom
delakotik baitator),
bizi-i­txaropenaren handi­tze etengabea eta etorkinen biz­
tanleriaren haz­kundea (nolanahi ere, ez da nahikoa kontinen-
tea gaz­te­tzeko).
EUSTATek
13
egin dituen proiekzioetan, zehaz­ki EAEk
2020
rako izango duen zahar­tzeari lotuta, aurreikusi da 65
urte gorako biz­tanleriak haz­ten jarraituko duela eta milioi erdi
12
EUROSTAT (2013a).
13
EUSTAT (2009).
F
amiliei
laguntzeko
politikak
E
uskadin
:
azterketa
eta
proposamenak
42
(
II). Familiaren bilakaera eta laguntzeko politiketan eragina daukaten faktoreak
II
Aurrekoa ikusi