3.
Metodologia kualitatiboa:
oinarriak
Gizarte zientzien arloan, maiztasunaren ikuspegitik azter
daitezke gertaerak, edo objektibo bihurtu daitezkeen beste
parametro batzuen arabera (metodologia kuantitatiboaren
ardura da hori), edo gizartearen iritzietan eta irudikapenetan
duten esanahiaren aldetik (metodologia kualitatiboaren ardu-
ra da hori).
Gizakiaren jarduera oro hizkuntzaren eta hizketaren bidez
egiten denez gero, metodologia kualitatiboa erabil dezakegu
gizarte errealitatearekin lotutako edozein gertaera ikertzeko,
horien artean osasuna eta gaixotasuna.
Buruko osasunaren arloko zenbait azterlanetan (E. Goffman,
Barnetegiak. Buruko gaixotasuna dutenen gizarte egoerari
buruzko saiakerak
),
osasun arazoak ikuspegi biomedikoekin
edo soilik ikuspegi kuantitatiboekin inolako zerikusirik ez du-
ten ikuspegietatik aztertzea komeni dela aipatzen da; komeni
bakarrik ez, beharrezkotzat ere jotzen da. Subjektibotasuna
(
ikerlariarena eta ikertuena) aztergai hartzeak, inolako zalan
tzarik gabe, aurrerapen kualitatiboa ekarri zuen erakundeen
funtzionamenduaren ezagutzan eta pertsonen osasunean
dituen ondorioetan.
Arlo soziosanitarioaren mugako lurraldea eremu egokia da
proposamen metodologiko kualitatiboak erabiltzeko, are ge-
hiago kontuan hartzen bada azterketa kualitatiboetan azaldu
ez den zenbait ondorioren premiazkotasuna: egonkortasun
instituzionala arriskuan jartzen duten eta maiz hedabidee-
tara “mezu negatibo” gisa irizten diren aurkikuntzen gizarte
garrantzia, partaideekiko jarrera konprometitua, ikerketaren
eginkizunetik harago doan eta zenbait teknika kualitatibo
dakartzan ondorio terapeutikoak, etab. Gainera, kritikoa iza-
tea ahalbidetzen dio ikuspegi kualitatiboak ikerlariari. Horri
esker, osasunaren eta espetxearen arloetan maiz izaten diren
inertziak hausteko modua dago.
4.
Landa-azterlanaren
lehen fasea
4.1.
Baliabidearen deskribapena: talde
fokalak
Azterlanean erabili beharreko metodologia kualitatiboa izan-
go zela eta talde ikuspegia erabiliko zela zehaztu ondoren,
talde fokalen teknika aukeratu zen informazioa biltzeko
baliabidetzat.
Talde elkarrizketa irekia eta egituratua duen modalitateko
bilkura bat egitean datza talde fokalen teknika. Ikerlariek
aukeraturiko banakoen talde bat sortzen da, aztertzekoa den
gizarte gaia edo gertaera eztabaidatu eta landu ditzaten nork
bere esperientziaren arabera. Kasu honetan, EAEko espe
txeetako buruko gaixotasunen egoera.
Hauxe da abiapuntuko premisa: giro egokia sortzea lortzen
bada eta beharrezko aldagaiak kontrolatzen badira, testuin-
guruaren nahiz aztergaian zuzenean parte hartzen duten era-
gileen eta harremanen gaineko informazio baliotsua lortzen
da.
4.2.
Definizioa
Eredu hori oinarri hartuta, espetxearen arloko sentsibilitate
eta informazio eta interakzio maila ezberdineko talde fokal
nagusiak sortzea erabaki zen, zertarako-eta txostenaren xe-
deko galderei aplikaturiko erantzun esanguratsuak lortzeko.
Talde fokal horiek homogeneoak izan behar zuten profesio-
nalen lurralde jatorriaren eta ordezkaritzaren eta rol hierar-
kikoen aldetik; hartara, bi pertsonak zuzentzen zituzten 6-8
partaideko taldeak. Txostena idatzi zuen taldeko kide horiek
talde guztiak zuzendu eta behatzeko eginkizuna bete zuten.
Espetxeen funtzionamenduaren egitura dela-eta, informa-
zioa biltzeko lau talde homogeneo identifikatu ziren:
A) Osasun profesionalak.
B) Talde teknikoa.
C) Espetxeetako funtzionarioak.
D) EAEko espetxeetan zigorra betetzen ari diren per
tsonak.
Hortaz, hiru espetxeetako pertsonek osaturiko 4 talde fokal
egitea erabaki zen. Gainera, egoki iritzi zitzaion talde fokal
bat egiteari Ibaiondo adingabeen zentroko profesional tal-
dearekin eta, beraz, azkenean 5 talde fokal egitea erabaki
zen.
Saioetako transkripzioen bidez, zenbait esanahi-nukleo lortu
ziren talde horietatik, eta behar bezala aztertu eta haztatu
ondoren, txostenaren edukiaren barruan sartu ziren.
Horretarako, espetxeetako eta adingabeen zentroko ardura-
dunen laguntza eskatu zen, taldeak osatzeko hurrengo ata-
lean zehaztuko den osaerarekin.
4.3.
Taldeen gidoia
Talde bakoitzerako galdera gidoi bat prestatu zen, taldeko
partaideen arteko eztabaida bultzatzeko eta arreta ondoren-
go taulan zehaztuko diren gaiei erantzuteko bideratu ahal
izateko.
A
skatasunik
gabe
dauden
pertsonen
buruko
osasunari
EAE
n
emandako
arreta
soziosanitarioa
52
(
VII). Landa-azterlana
VII
Aurrekoa ikusi