altuko beste batzuekin (gizarte, zerga, hezkuntza, garraio,
etxebizitza... arlokoak), familiei laguntzeko erakunde arteko
III. planean aurreikusitakoari jarraiki.
Izan ere, zeharkako ikuspegirik eza defizit historikoa da
familiengan eragin altua duten politikak osatzeko orduan
eta koordinazio urriko egoerak sortu dira politika eta neu-
rri zehatzagoak jorratzen dituzten administrazio, organo eta
administrazio-unitate desberdinen artean, familiengan eragin
altua dutelarik.
Koordinazio-falta hori lotuta dago, besteak beste, familian
gutxi oinarritu den eta baliabide urriak dituen (Europako
urrienen artean) estatu-eredu bat izatearekin, administrazio
publiko bakoitzak eta lurralde historiko bakoitzak baliabi-
deen gainean egindako garapen propioarekin (horrek, tokiko
eta lurraldeko errealitate bakoitzera egokituta, desoreka na-
barmenak eragin dituelarik), EAEko eskumen-ereduarekin
(
eta haren ondoriozko egitura antolatzailearekin) eta lehen
aipatutako zeharkako ikuspegi-faltarekin.
Hori guztia dela eta, hiritarrek zatituegi ikusten dituzte fa-
miliak babesteko politikak, bai horien aurkezpenari dago-
kionez, bai administrazio eskudunari buruzko orientazio eta
jarraibideak emango dituen eta baliabideak eskuratu eta
erabiltzeko tramiteak erraztuko dituen zerbitzu bateratuen
faltari dagokionez.
Ĥ
Ĥ
Laguntza ekonomikoen sistemak bere horretan
desberdintasun handiak eragiten ditu eta, fun
tsean, zerga-kenkarietan oinarritzen da
Kostuak konpentsatzeko neurriei dagokienez,
EAEkoa sistema ez unibertsala, inbertsio publiko
murriztukoa bereziki seme-alabadun familiei la
guntzeko orduan eta batez ere sistema kenkarira
orientatua da.
EAEn kostuak konpentsatzeko politiken unibertsaltasun-falta
berariaz nabarmentzen da
neurri ekonomikoen sistema
dualean
.
Sistema hori, zehazki, eredu mediterraneoen oso
antzekoa da.
Batetik, diru-sarrera nahikoak dituzten familiek konpentsazio
ekonomikoak eskuratzen dituzte
zerga
-
neurrien bidez, eta,
baztertuta dauden edo hala egoteko arriskua duten familiek,
aldiz, diru-sarrera baxuak izanda, diru-sarrerak bermatzeko
sistemaren eskutik jasotzen dute arreta. Bi sistemak era be-
reizian diseinatzen dira, beste herrialde europar batzuetan ez
bezala, eta, ondorioz, sistemaren koordinazioa eta ikuspegi
integrala murriztu egiten dira.
Esan bezala, ahulezia-egoeran ez dauden familia gehienek
familia gisa egiten dituzten funtzioekin eta horren gastuekin
lotutako laguntza ekonomikoak jasotzen dituzte, batez ere
zergen bidez (zergetako kenkarien bidez, bereziki PFEZen).
Sistema honek ahulezia nabarmena islatzen du. Izan ere,
desgrabazioak egiteko diru-sarrera nahikoak dituzten fa-
miliek soilik erabil dezakete sistema hori eraginkortasunez,
eta, beraz, eztabaidagarria da ea sistema nahikoa mai-
lakatua den eta zein neurritan alda litekeen, berau uniber
tsalizatu ahal izateko, beste herrialde batzuetan egiten ari
den bezala.
Euskadin familiei egindako
aldizkako transferentzia uni-
bertsalen
pisua, bestetik, oso urria da, eta, funtsean, se-
me-alabak dituzten familientzako diru-laguntzei buruzko
Eusko Jaurlaritzaren 255/2006 Dekretuan arautzen diren
laguntzetara mugatzen da. Horixe da, hain zuzen ere, seme-
alabak dituzten familiei laguntzeko gastu publiko murriztua
azaltzen duen arrazoi nagusietako bat (are gehiago beste
herrialde batzuekin alderatzen badugu).
Gainera, funtsezko
elementua
da testuinguru europarrarekiko aldea ulertzeko,
azken horretan aldizkako transferentzia unibertsalak seme-
alabak dituzten familiei laguntzeko sistemaren oinarria baiti-
ra, kostuak konpentsatzeari dagokionez.
Ĥ
Ĥ
Familia, lana eta bizitza pertsonala uztartzeko
politiken garapen urri eta berantiarra, orduko de-
dikazio handia daukan esparru profesionalean
Familia, lana eta bizitza pertsonala uztartzeari da-
gokionez, EAEn politika horiek gutxi garatu dira, jar-
duera-aukera gutxi ematen dituen estatu baten es-
parruan; hala ere, estatu-mailako errealitatearekin
alderatuta, izaera diferentziala duten ekimen zehatz
batzuk jarri dira martxan.
Nahiz eta familia, lana eta bizitza pertsonala uztartzeko he-
lburua erkidego-zuzenbidearen eremutik gehien jorratu den
gaietako bat izan den, EAEk neurri gutxi garatu ditu eremu
honetan eta orain dela gutxi gainera.
Hala ere, elementu hori funtsezkoa da. Izan ere, familien ba-
bes integrala, koordinatua eta bitarteko nahikoduna gara
tzeko estrategiaren aldeko apustu indartsu eta argia egin
duten herrialdeak soilik izan dira gai jaiotza-krisiari aurre
egiteko eta beren biztanleria-piramidea zuzentzeko. Errea-
litate hori, hain zuzen, larria da Europa osoan eta, batez
ere, EAEn.
Estrategia honetan, hasteko,
ekoizpen-ereduaren egitu-
ra arrazionalizatzen
da, bereziki ordutegiei dagokienez.
Herrialde europar gehienetako egiturekin alderatuta, gure
ordutegiak zabalegiak dira, bizitzako alderdi desberdinak
uztartzearen gaineko neurri zehatzak eraginkorrak izan dai-
tezen.
Uztartzeko
neurri zehatzei
dagokienez, estatuko araudia-
ren pisu garrantzitsua nabarmendu behar da lehendabizi,
eragiketa-marjina txikia uzten baitu araudi autonomikoan.
Adibiderik esanguratsuenak aitatasun eta amatasunaren bai-
menak dira, EAEn emakume eta gizonen berdintasunerako
3/2007
Lege Organikoa eta lan-arloko eta Gizarte Seguran
tzarako estatu-mailako beste arau batzuk betetzen dituz
tenak. Horien arabera, 16 asteko baimena dago amatasun-
baimenetan (zati bat aitaren baimenarekin partekatu daiteke)
eta 13 egun zehatz daude gizonen kasurako, zerga-oinarria-
ren %100ean ordainduta.
Nahiz eta egia den amatasun/aitatasun lizentzien epe horiek
batez besteko europarraren barruan daudela (EBko herrial-
deek orokorrean 15 eta 20 aste arteko amatasun-baimenak
ezartzen dituzte eta 10 egunetakoak aitatasunaren kasuan),
horrek ez du esan nahi familia europarren jomuga direnik,
gizarte-mugimendu garrantzitsu batek berau 24 astera
107
F
amiliei
laguntzeko
politikak
E
uskadin
:
azterketa
eta
proposamenak
VI
(
V I ) . 2 .
FA M I L I E I L A G U N T Z E K O P O L I T I K E N E Z A U G A R R I N A G U S I A K E A E
n
Aurrekoa ikusi