altuko beste ba­tzuekin (gizarte, zerga, hez­kun­tza, garraio,
e­txebizi­tza... arlokoak), familiei lagun­tzeko erakunde arteko
III. planean aurreikusitakoari jarraiki.
Izan ere, zeharkako ikuspegirik eza defizit historikoa da
familiengan eragin altua duten politikak osa­tzeko orduan
eta koordinazio urriko egoerak sortu dira politika eta neu-
rri zeha­tzagoak jorra­tzen dituz­ten administrazio, organo eta
administrazio-unitate desberdinen artean, familiengan eragin
altua dutelarik.
Koordinazio-falta hori lotuta dago, besteak beste, familian
gu­txi oinarritu den eta baliabide urriak dituen (Europako
urrienen artean) estatu-eredu bat izatearekin, administrazio
publiko bakoi­tzak eta lurralde historiko bakoi­tzak baliabi-
deen gainean egindako garapen propioarekin (horrek, tokiko
eta lurraldeko errealitate bakoi­tzera egokituta, desoreka na-
barmenak eragin dituelarik), EAEko eskumen-ereduarekin
(
eta haren ondorioz­ko egitura antola­tzailearekin) eta lehen
aipatutako zeharkako ikuspegi-faltarekin.
Hori guz­tia dela eta, hiritarrek zatituegi ikusten dituz­te fa-
miliak babesteko politikak, bai horien aurkez­penari dago-
kionez, bai administrazio eskudunari buruz­ko orientazio eta
jarraibideak emango dituen eta baliabideak eskuratu eta
erabil­tzeko tramiteak erraz­tuko dituen zerbi­tzu bateratuen
faltari dagokionez.
Ĥ
Ĥ
Lagun­tza ekonomikoen sistemak bere horretan
desberdintasun handiak eragiten ditu eta, fun­
tsean, zerga-kenkarietan oinarri­tzen da
Kostuak konpen­tsa­tzeko neurriei dagokienez,
EAEkoa sistema ez uniber­tsala, inber­tsio publiko
murriz­tukoa –bereziki seme-alabadun familiei la­
guntzeko orduan– eta batez ere sistema kenkarira
orientatua da.
EAEn kostuak konpen­tsa­tzeko politiken uniber­tsaltasun-falta
berariaz nabarmen­tzen da
neurri ekonomikoen sistema
dualean
.
Sistema hori, zehaz­ki, eredu mediterraneoen oso
an­tzekoa da.
Batetik, diru-sarrera nahikoak dituz­ten familiek konpen­tsazio
ekonomikoak eskura­tzen dituz­te
zerga
-
neurrien bidez, eta,
baz­tertuta dauden edo hala egoteko arriskua duten familiek,
aldiz, diru-sarrera baxuak izanda, diru-sarrerak berma­tzeko
sistemaren eskutik jaso­tzen dute arreta. Bi sistemak era be-
reizian diseina­tzen dira, beste herrialde europar ba­tzuetan ez
bezala, eta, ondorioz, sistemaren koordinazioa eta ikuspegi
integrala murriz­tu egiten dira.
Esan bezala, ahulezia-egoeran ez dauden familia gehienek
familia gisa egiten dituz­ten fun­tzioekin eta horren gastuekin
lotutako lagun­tza ekonomikoak jaso­tzen dituz­te, batez ere
zergen bidez (zergetako kenkarien bidez, bereziki PFEZen).
Sistema honek ahulezia nabarmena isla­tzen du. Izan ere,
desgrabazioak egiteko diru-sarrera nahikoak dituz­ten fa-
miliek soilik erabil dezakete sistema hori eraginkortasunez,
eta, beraz, ez­tabaidagarria da ea sistema nahikoa mai-
lakatua den eta zein neurritan alda litekeen, berau uniber­
tsalizatu ahal izateko, beste herrialde ba­tzuetan egiten ari
den bezala.
Euskadin familiei egindako
aldiz­kako transferen­tzia uni-
bertsalen
pisua, bestetik, oso urria da, eta, fun­tsean, se-
me-alabak dituz­ten familien­tzako diru-lagun­tzei buruz­ko
Eusko Jaurlari­tzaren 255/2006 Dekretuan arau­tzen diren
lagun­tzetara muga­tzen da. Horixe da, hain zuzen ere, seme-
alabak dituz­ten familiei lagun­tzeko gastu publiko murriz­tua
azal­tzen duen arrazoi nagusietako bat (are gehiago beste
herrialde ba­tzuekin aldera­tzen badugu).
Gainera, fun­tsez­ko
elementua
da testuinguru europarrarekiko aldea uler­tzeko,
az­ken horretan aldiz­kako transferen­tzia uniber­tsalak seme-
alabak dituz­ten familiei lagun­tzeko sistemaren oinarria baiti-
ra, kostuak konpen­tsa­tzeari dagokionez.
Ĥ
Ĥ
Familia, lana eta bizi­tza per­tsonala uz­tar­tzeko
politiken garapen urri eta berantiarra, orduko de-
dikazio handia daukan esparru profesionalean
Familia, lana eta bizi­tza per­tsonala uz­tar­tzeari da-
gokionez, EAEn politika horiek gu­txi garatu dira, jar-
duera-aukera gu­txi ematen dituen estatu baten es-
parruan; hala ere, estatu-mailako errealitatearekin
alderatuta, izaera diferen­tziala duten ekimen zeha­tz
ba­tzuk jarri dira mar­txan.
Nahiz eta familia, lana eta bizi­tza per­tsonala uz­tar­tzeko he-
lburua erkidego-zuzenbidearen eremutik gehien jorratu den
gaietako bat izan den, EAEk neurri gu­txi garatu ditu eremu
honetan eta orain dela gu­txi gainera.
Hala ere, elementu hori fun­tsez­koa da. Izan ere, familien ba-
bes integrala, koordinatua eta bitarteko nahikoduna gara­
tzeko estrategiaren aldeko apustu indar­tsu eta argia egin
duten herrialdeak soilik izan dira gai jaio­tza-krisiari aurre
egiteko eta beren biz­tanleria-piramidea zuzen­tzeko. Errea-
litate hori, hain zuzen, larria da Europa osoan eta, batez
ere, EAEn.
Estrategia honetan, hasteko,
ekoiz­pen-ereduaren egitu-
ra arrazionaliza­tzen
da, bereziki ordutegiei dagokienez.
Herrialde europar gehienetako egiturekin alderatuta, gure
ordutegiak zabalegiak dira, bizi­tzako alderdi desberdinak
uz­tar­tzearen gaineko neurri zeha­tzak eraginkorrak izan dai-
tezen.
Uz­tar­tzeko
neurri zeha­tzei
dagokienez, estatuko araudia-
ren pisu garran­tzi­tsua nabarmendu behar da lehendabizi,
eragiketa-marjina txikia uz­ten baitu araudi autonomikoan.
Adibiderik esangura­tsuenak aitatasun eta amatasunaren bai-
menak dira, EAEn emakume eta gizonen berdintasunerako
3/2007
Lege Organikoa eta lan-arloko eta Gizarte Seguran­
tzarako estatu-mailako beste arau ba­tzuk bete­tzen dituz­
tenak. Horien arabera, 16 asteko baimena dago amatasun-
baimenetan (zati bat aitaren baimenarekin partekatu daiteke)
eta 13 egun zeha­tz daude gizonen kasurako, zerga-oinarria-
ren %100ean ordainduta.
Nahiz eta egia den amatasun/aitatasun lizen­tzien epe horiek
batez besteko europarraren barruan daudela (EBko herrial-
deek orokorrean 15 eta 20 aste arteko amatasun-baimenak
ezar­tzen dituz­te eta 10 egunetakoak aitatasunaren kasuan),
horrek ez du esan nahi familia europarren jomuga direnik,
gizarte-mugimendu garran­tzi­tsu batek berau 24 astera
107
F
amiliei
laguntzeko
politikak
E
uskadin
:
azterketa
eta
proposamenak
VI
(
V I ) . 2 .
FA M I L I E I L A G U N T Z E K O P O L I T I K E N E Z A U G A R R I N A G U S I A K E A E
n
Aurrekoa ikusi