­
luzatu nahi baitu amatasunaren kasuan eta apurka-apurka
aiten baimena luzatu, biak parekoak izan arte.
Aipatutako eragiketa-marjina autonomikoan
EAEk ekimen
zeha­tzak
garatu ditu eta honakoak az­pimarratu behar dira:
Diru-lagun­tzen kapituluan, eta
kostuak konpen­tsa­tzeko
neurri
gisa, 177/2010 Dekretuan jasotako lagun­tzak daude
(
urtero gara­tzen eta zehaz­ten direnak sail eskudunaren agin-
duaren bidez), eszeden­tzia, lanaldi-murriz­keta eta abarren
ondorioz­ko diru-sarreren galera par­tzialki konpen­tsa­tzea
xede dutenak.
Neurri horiek, nahikoak ez diren arren (batez ere zenbate-
koari dagokionez), positiboki balora­tzen dira. Izan ere, lehen
urra­tsa dira familien aitor­tza ekonomikoa emateko orduan;
seme-alaben zain­tzaz haragoko uz­tar­tzea aurreikusten dute,
eszeden­tzia-egoerak eta mendeko per­tsonak edota osasun-
egoera larrian dauden per­tsonak zain­tzeko lanaldi-murriz­
ketak jasota; eta familien zain­tza-sistema formalaren eta ez
formalaren artean hauta­tzeko aukera babesten dute, lagun­
tza ekonomikoa ematen bai­tzaio e­txean familia-zain­tzarako
kontratazio bat gauza­tzeari.
Baliabide eta zerbi­tzuen
kapituluan, erkidegoko baliabi-
deen bidez orientatu da familien­tzako lagun­tza publikoa.
Horren adibide dira Haurreskolak, haurren kasuan, edo egu-
neko zentroak, mendekotasunaren eremuan. Zehaz­ki:
¦
¦
Seme-alabak dituz­ten familiei lagun­tzeko esparruan
Haurreskolen alde egindako apustu indar­tsua nabarmena
da; az­ken hori, hez­kun­tzako baliabidea bada ere, ezinbes-
teko lagun­tza da familia, lana eta bizi­tza per­tsonala uz­tar­
tzeko orduan.
Hurbileko baliabideak dira, eta, az­ken urteetan gogotik
garatu diren arren, oraindik ere desorekak dituz­te lurral-
de-estalduran (batez ere biz­tanleria altuko hiriguneetan).
Testuinguru europarrarekin alderatuta ordutegietan mal-
gutasuna eta zabaltasuna eskain­tzen duten arren, gure
lan-merkatuko gehiegiz­ko ordu-dedikazioaren ondorioz,
familia askoren­tzat baliabide hau ez da guz­tiz erabilga-
rria.
¦
¦
Mendetasun-egoeran dauden per­tsonak dituz­ten fa-
miliei lagun­tzeko esparruan
,
EAEn hainbat baliabide
jarri dira (e­txez e­txeko lagun­tza-zerbi­tzua, eguneko zen-
troak, egoi­tza-baliabideak, etab.) menpeko per­tsonei
lagun­tza emateko, bai e­txean bertan, bai e­txetik hurbil
dauden tokietan.
Gizarte-zerbi­tzuen sistemako baliabide hauek eragin al-
tua duten familiengan, kalitate-ratio oso altuak dituz­te, eta
ba­tzuetan irabazi-asmorik gabeko erakundeek kudea­tzen
dituz­te. Euskal sistemaren ezaugarri bereizgarrietako bat
da hori eta esparru horretan eredu kontinental europarre-
kin lo­tzen du.
Hala ere, eguneko zentroetan eta egoi­tza-zentroetan dau-
den plazei dagokienez, erregistra­tzen diren i­txarote-ze-
rrendek baliabide urriak daudela isla­tzen dute, batez ere
menpeko egoeran dauden 65 urtetik gorako biz­tanleriari
bidera­tzen zaiz­kien baliabideetan.
Autonomia susta­tzeko eta mendetasun-egoeran dau-
den per­tsonei arreta emateko
abenduaren 14ko 39/2006
Legea
indarrean jar­tzeak ez du lagundu gure administra-
zioek az­ken urteetan gizarte-zerbi­tzuen arloan egin duten
apustu sendoan. Bai estatuko Administrazio Orokorrak
ezarritako gu­txieneko inten­tsitateek –orokorrean EAEn
ezar­tzen ari zirenak baino baxuagoak–, bai prestazioak
jaso­tzeko eskubidearen eraginkortasunari buruz­ko iriz­
pideek, administrazio horrek hartu dituenak krisi-egoera-
ren ondorioz, kasu ba­tzuetan kaltetu egin dute arreta
­
areagotu eta etengabe hobe­tzeko bide hori.
Oro har, baliabide hauek koordainketa-sistema dute, fami-
liaren diru-sarreren araberakoa, eta oraindik uniber­tsalak ez
diren arren (batez ere seme-alabak dituz­ten familiei lagun­
tzeko orduan), sistemaren bokazioa apurka-apurka eta era
iraunkorrean gara­tzen ari da, datozen urteetan uniber­tsala
izan dadin.
Az­kenik, atal honetan az­pimarra­tzekoa da lan-ordutegien
zabalera, lan-merkatuaren eskastasuna edo hainbat ba-
liabideen uniber­tsaltasun-falta bezalako fak­toreen ondo-
rioz familiaren babes informala oraindik ere asko erabil­tzen
dela. Aitona-amonen zeregina nabarmena da arlo horretan,
zainketak beraiek jaso ordez, sarritan familien­tzako babes
ak­tibo nagusiak baitira beren seme-alabak zain­tzeko orduan.
Jakina da, era berean, kasu ba­tzuetan familiaren ekonomian
ere lagun­tzen dutela beren erretiro-pen­tsioekin, familien­
tzako ekarpen ekonomiko garran­tzi­tsua izanik.
¦
¦
Familiengan eragin altua duten politikek garran­
tzi handia dute familiei lagun­tzeko politiken eus-
kal sisteman eta, askotan, gizarte-ahulezian dau-
den familiei arreta emateaz ardura­tzen dira
Familiengan eragin altua duten politikek pisu han-
dia dute familiei lagun­tzeko euskal sistemaren
osaeran, haur-hez­kun­tza edo mendetasuna beza-
lako arloak jaso­tzen dituz­telako eta lotura zuzena
dutelako familiei lagun­tzeko 12/2008 Legean eza-
rritakoarekin.
Familiengan eragin altua duten politikek, askotan, familien
ahulezia-profiletan esku har­tzen dute (baita uz­tar­tzeko be-
harrizan askotan ere), eta, horien artean, gu­txienez honako
arrazoiak jaso behar dira:
Hasteko,
diru-sarrera baxuak dituz­ten familiek
babes eko-
nomikoa eta lagun­tza teknikoa jaso­tzen dituz­te Diru-sarrerak
berma­tzeko 18/2008 Legeari jarraiki, bertan eskubide bikoi­
tzaren prin­tzipioa ezar­tzen delarik: bizi­tzaren oinarriz­ko be-
harrizanei aurre egiteko bitarteko ekonomikoak jaso­tzeko
eskubidea eta erkidegoko arreta-esparruan gizartera­tzeko
eta lanera­tzeko babesak jaso­tzeko eskubidea.
Guraso-gaitasunak bete­tzeko zailtasunak dituz­ten
familien­tzako
lagun­tzak, batez ere beren seme-alaben be-
harrizan fisiko eta emozionalei zain­tza eta arreta emateari
dagokienez, udaleko gizarte-zerbi­tzuek antola­tzen dituz­te
lehendabizi. Esan beharra dago oinarriz­ko gizarte-zerbi­tzuek
(
orokorrean) eta gizartean eta hez­kun­tzan esku har­tzeko tal-
deek (zehaz­ki) gizartean eta hez­kun­tzan egiten duten lana
gehiago gara­tzea komeni dela, eta, horretarako, familien
konpainia, orientazio, prestakun­tza eta preben­tziorako pro-
gramak zabaldu eta sakondu beharko liratekeela.
F
amiliei
laguntzeko
politikak
E
uskadin
:
azterketa
eta
proposamenak
108
(
VI). Familiei laguntzeko politiken euskal sistemaren balorazio kritikoa EAE
n
.
Ondorioak
VI
Aurrekoa ikusi