Horrenbestez, kasu batzuetan sistema unibertsalistak aurki-
tuko ditugu, eta, beste batzuetan, aldiz, baliabide murri
tzak dituzten familientzako esku-hartzeak soilik aurreikusiko
dira (
means-tested
).
Era berean, eredu batzuetan gehiago
babesten da haurtzaroa eta beste batzuetan adineko per
tsonen edota mendetasun-egoeran dauden pertsonen
babesak garrantzi handiagoa dauka. Azkenik, jarduera pu
blikoa bideratzeko eredu desberdinak ikusiko ditugu, kasu
batzuetan bideratze hori zuzena izango baita eta beste ba
tzuetan hirugarren sektoreko erakundeen (laikoak edo erlijio-
soak) bidez emango baita.
Aldagai horiek batzean, egile desberdinek sailkapenak ezarri
ahal izan dituzte Europan familiaren arloan dauden politika
publikoko ereduen gainean, eta, nahiz eta horien artean al-
deak dauden
43
,
puntu ugari errepikatu egiten dira.
Txosten honen xedeetarako, familiei laguntzeko erakunde
arteko II. planak egindako sailkapena jarraituko dugu, eredu
horietako hiru hautatuta:
eskandinaviarra, kontinentala
eta mediterraneoa
,
EAErako errealitaterik hurbilenak eta
erreferentzialenak baitira. Horien ezaugarri nagusiak, bada,
honakoak dira:
¦
¦
Eskandinaviarra:
aukera-berdintasunean, uztartzean eta
emakumeen laneratzean oinarritua, haurren ongizateari
bereziki erreparatuta. Prestazio familiarrak zergen bidez
finantzatzen dira eta gizarte zibilaren eta gobernuaren ar-
teko lankidetza-ereduaren bidez egiten da lan. Eredu ho-
rretatik Danimarka, Norvegia, Suedia eta Finlandia aztertu
dira.
¦
¦
Kontinentala:
Subsidiariotasunaren printzipioaren eragi-
na daukan Europako erdialdeko eredua. Politika familia-
rretan, historikoki, familia-buruaren kontzeptua nagusitu
izan da. Haurrak eta emakumeak familien harremanen
menpe egon daitezke. Prestazio familiarrak kontribuzio-
en eta zergen artean finantzatzen dira eta gizarte zibilak
zeregin garrantzitsua dauka politikak ezartzeko orduan.
Multzo honetan sartuko lirateke Frantzia, Belgika, Luxen-
burgo, Herbehereak, Alemania eta Austria, eta, apur bat
aldenduta, Erresuma Batua eta Irlanda.
¦
¦
Mediterraneoa:
Sistema kontinentalarekin hainbat an
tzekotasun ditu eta gizon sustengatzailearen ereduaren
intentsitate historikoa altuagoa da. Estatuak babes ez oso
intentsua ematen du eta familiaren jarduera bizia da. Hiru-
garren sektorearekiko harremana ahula da eta arlo horre-
tako finantzazioak urriak. Bestalde, gizarte-erakundeek ez
dute laguntzen politikak garatzeko orduan. Talde honetan
Espainia, Italia eta Portugal aztertu dira.
Edonola ere, ez dira esparru estanko eta baztertzaileak.
Sailkapen honek zerikusi handiagoa dauka estatuaren uler
menarekin eta estatuak beste gizarte-agente batzuekiko
ezartzen duen harremanarekin, banaketa geografiko zorrotz
batekin baino.
43
Eremu honetan beharbada desadostasunik handiena zera da,
Esping-Andersenek ukatu egiten duela eredu mediterraneo
propio bat dagoela (kontinentalaren muturreko aldagaia dela
iritzita) eta beste egile askoren ustez (tartean azterlan hau)
ezaugarri desberdin baino berdin gehiago dago esparru me-
diterraneoko herrialdeen barruan.
Berez, eta multzokako sailkapen hauek egindako azterketa
desberdinetan oso ohikoak diren arren, batzuetan nahasleak
dira. Izan ere, herrialdeen politikak aldatu eta garatu egiten
dira gobernu baten edo bestearen zeinuaren arabera, eta,
horrez gain, zenbaitetan ekintza-ildo jakin batean eredu
baten ezaugarriak hartzen dituzte eta beste politika batean
beste eredu batenak. Horrenbestez, eredu baten ezaugarri
nagusiak dituzten herrialde edo eskualdeez mintza gaitezke,
baina baita beste bati lotutako ezaugarri partzialez ere.
Adibide bat jartzearren, eredu mediterraneoaren izenak Italia
edo Espainia bezalako herrialdeentzat kokapen erreferen
tziala ezartzen du, baina ez da irizpide hertsiki geografikoa
denik pentsatu behar. Izan ere, Frantzia, kokapenagatik, ere
du horretan sartuko litzateke, baina bere politika publikoak
ezin dira sailkapen horretan kokatu. Bestalde, Irlanda, adi-
bidez, kokapenagatik herrialde kontinentala da, baina sarri-
tan bere politikak eredu horretakoez bestelakoak dira. Horixe
gertatzen da, kapituluan zehar ikusi ahalko dugunez, EAEren
kasuan, ezaugarri mistoak baititu.
Azterketa pertsonalizatuagoa egiten badugu, antolaketa-
modu desberdinak aurkitzen ditugu herrialdearen arabera,
nahiz eta ia guztietan bi jarrera berdin aurki ditzagun:
¦
¦
Batetik,
familiaren gaineko eskumen nagusiak dituen
ministerio bat egon ohi da. Normalean, “Familia eta Gaz-
teria”, “Gizarte Zerbitzuak eta Familia” edo “Ekonomia eta
Familia”.
¦
¦
Bestetik,
familia-politikak koordinatzen dituen orga-
nismo
bat egon ohi da, eremu honetan, neurri zehatzez
gain, etxebizitza edo hezkuntza bezalako arloak hartu be-
har baitira kontuan, zeharka.
Hurrengo azterlanetan ikusiko ahalko denez (azterketa zeha
tzeko 3. eranskineko 1. taulan kontsulta daiteke),
familiei
laguntzeko politika aurreratuenak dituzten herrialdeek
egitura-garrantzi handiagoa ematen diete familiei
beren
gobernu-antolakuntzetan, zeharkako eskumenak dituzten
lan-taldeen bidez (edo ministerioko sailen bidez), eraginkor-
tasunez jardun dezaten familiei laguntzeko neurriak diseina
tzeko orduan gobernu-eremu desberdinetan.
Antolakuntzaren gaineko jardunbide onak
daude
Fran
tzian
(
zeharkako eskumenak eta monitorizazio-gaitasuna
dauzkan lan-talde zehatz bat dago),
Suedian
(
zuzenean le-
hen ministroaren bulegoaren menpe dagoen koordinazio-bu-
lego bat dago eta bertan ordezkatuta daude alderdi politiko
nagusiak, denboran zehar iraungo duten politika adostuak
diseinatzeko) edo
Belgikan
(
ministerio arteko gaikako ba
tzorde bat dago).
F
amiliei
laguntzeko
politikak
E
uskadin
:
azterketa
eta
proposamenak
76
V
(
V). Familiei laguntzeko politika publikoak Europan eta EAE
n
.
Azterketa konparatiboa
Aurrekoa ikusi