ba­tzuetan amaren­tzat soilik eta beste ba­tzuetan amaren­
tzat edo aitaren­tzat. Epe hori (herrialde ba­tzuetan kalera­
tzeetatik babestua dagoena) urtebete eta 6 urte bitartekoa
da.
Neurri horiei guztiei dagokienez,
EAE
argi eta garbi koka-
tuko li­tzateke
eredu mediterraneoan, nahiz eta elemen-
tu diferen­tzial ba­tzuk dauden estatuarekin alderatuta
,
esaterako, uztar­tze-lanetarako eta seme-alaba bakoi­tzeko
lagun­tzak. Izan ere, hileroko transferen­tzia uniber­tsalen fal-
tak Europako erdialdeko herrialdeetako batez besteko esze-
natokietatik oso urrun koka­tzen du.
Hiz­pide dugun elementu diferen­tziala 177/2010 Dekretuko
lagun­tzetan dago (aurreko kapituluan aipa­tzen zen bezala),
eszeden­tzian edo lanaldi-murriz­ketan dauden per­tsonei zu-
zendua beren seme-alabak zain­tzeko (eta enpresei ordez­
kapenetarako) bai eta familiei langileak kontrata­tzeko, seme-
alaba adingabeak zaindu di­tzaten. Horiek, urra­ts positiboa
diren arren (eta diferen­tziala, estatuko egoerarekin aldera-
tuta) ez dira nahikoak, inola ere, Europako errealitatearekin
alderatuta.
Edonola ere, az­pimarra­tzekoa da, Ortega Gaspar-ek (2012)
adierazten duen bezala, neurriak arau­tze hu­tsak ez duela
esan nahi neurriok arrakasta­tsuak direnik; beste elementu
ba­tzuek zeregin oso esangura­tsua izango dute, esaterako
“
aldi horri emandako ordainsariak, gizartearen kulturak, mal-
gutasunak, enpresen sek­toreak edo hez­kun­tza-mailak”.
Izan ere,
familia uztar­tzeko erraztasunak ematen dituen
kultura soziolaborala falta bada, neurri pu­blikoen eragina
txikiagoa da.
Bigarren kapituluan ikusi dugun bezala, enpre-
setako eta laneko kultura arrazionalagoak eta uztar­tzeko
neurrien aldeko apustu pu­bliko indar­tsuak soilik lortuko dute
biztanleriaren zahar­tzea murriztea.
Baina, zer esan nahi du uztar­tzeko neurrien aldeko
apustu pu­bliko indar­tsua egiteak?
Egile ba­tzuen ustez,
Gauthier (2007) kasu, babeseko baliabide eta zerbi­tzuak
(
hurrengo puntuan ikusiko ditugunak) lehen seme-alaba
eduki­tzea (eta goiz eduki­tzea) gehien bul­tza­tzen duten ele-
mentuak diren arren familiei lagun­tzeko politika pu­blikoetan,
transferen­tzia ekonomikoek
“
efek­tu biziagoak dituzte, batez
ere bigarren seme-alabatik aurrera”.
Ondorioz, haurrak haz-
teko babes ekonomiko garran­tzi­tsuen sistema (beste fak­
tore ba­tzuekin batera, noski) fun­tsez­koa izango da EAEko
jaio­tza-tasa areago­tzeko eta ongizate-ereduaren iraunkorta-
suna berma­tzeko.
Era berean, Bradshawen (2012) esanetan horrelako lagun­
tzak uniber­tsalak izan beharko lirateke
, “
familien­tzako poli-
tika pu­blikoen eredurako aurreikusi beharreko sistema bakar
gisa, desberdintasuna murrizten dutelako eta berdintasun
horizontala sustatu, seme-alabak haztearen ahalegin uniber­
tsala aitor­tzen dutelako eta haren kostu ekonomikoa konpen­
tsa­tzen dutelako, aukera-berdintasuna bermatuz, jatorriz­ko
familiaren maila sozioekonomikoa edozein izanda ere, eta,
ondorioz, ordez­kapen-tasa manten­tzen lagunduz”.
EAEren
kasuan bereziki garran­tzi­tsua da hori, biztanleriaren zahar­
tzea batez ere ugalkortasun-tasa baxuaren ondorio baita (bi-
garren kapituluan ikusten genuen bezala).
Hileko lagun­tzez gain, herrialde ba­tzuek
hornidura osaga-
rriak
dituzte (zehaztasunak 2. eranskineko 5. taulan ikus
daitez­ke), seme-alabaren jaio­tzaren edo adopzioaren unea-
rekin lotuta. Eremu honetan herrialde ba­tzuek beste ba­tzuek
baino sen­tsibilizazio handiagoa dute eta kon­tzeptu desberdi-
nak aurreikusten dira, baina bi talde nagusi bereiz di­tzakegu:
¦
¦
Transferen­tzia zeha­tzak jaio­tzagatik edo adopzio na-
zionalagatik
(
birth grant),
hau da, estatuaren ekarpen
zeha­tza familiari, haur berri bat jaio­tzean.
Horrelako lagun­tzak komunak dira eta Eskandinaviako
herrialdeetan (Norvegian kasu), Europako erdialdekoetan
(
Belgikan edo Fran­tzian) edo Mediterraneoko herrialdee-
tan (Espainian) aurreikusten dira. Aldea lagun­tza horien
kopurua da: altuagoa da Europako erdialde eta iparral-
deko herrialdeetan mediterraneokoetan baino, nahiz eta
EAEko kopuruak Europako erdialdeko herrialdeetakoen
oso an­tzekoak diren.
¦
¦
Transferen­tzia zeha­tzak nazioarteko adopzioagatik
,
hau da, diru-lagun­tza bat nazioarteko adopzio-prozesu
baten berez­ko gastuak par­tzialki ordain­tzeko. Zenbate-
koa igo egiten da adopzio ani­tzen kasuan.
Talde hau nahiko komuna da, nahiz eta ohikoagoa den
herrialde eskandinaviarretan, adibidez Danimarkan edo
Finlandian, eta zenbatekoak askoz altuagoak diren. EAEk
ere aurreikusten ditu, Fran­tzia bezalako Europako erdial-
deko herrialdeek baino zenbateko altuagoekin.
Ikus daitekeenez, bi taldeetan EAEk Europa mailako herrial-
de aurreratuenetan dauden baldin­tza eta zenbatekoen an­
tzekoak ditu. Bestalde, lagun­tza ekonomiko jarraituen gai-
neko inplikazio pu­blikoa eskasa da, bai uniber­tsaltasunari
dagokionez, bai zenbatekoari dagokionez.
C. Zerga-babesak
Az­kenik, familiei diru-lagun­tzak emateko formula ohikoa
zerga-sistemari buruz­koa da, batez ere zerga-kenkarien
eta murriz­keten bidez. Sistema honek, laugarren kapitu-
luan adierazitakoaren ildotik,
desabantaila
ba­tzuk dauz­ka,
birbana­tzeko aukera eskain­tzen duen arren:
¦
¦
Batetik,
gaitasun ekonomiko nahiko altua duten fa-
miliek
soilik hartu di­tzakete sistema honen onurak, diru-
sarrera jakin ba­tzuk ez dituzten familiek ezin baitute guztiz
erabili.
¦
¦
Bestetik, sistema honetan
gastuak urtebete berandua-
go konpen­tsa­tzen zaiz­kie
,
orokorrean hurrengo urteko
zergen aitorpenetan egindako gastuak zuzen­tzen baiti-
tuzte.
Orokorrean,
zerga-sistema erabil­tzeko hiru maila
daude
Europan familiei lagun­tzeko politiken arloan:
¦
¦
Hasteko,
herrialde eskandinaviarrak
daude: zerga-sis-
tema ia ez da existi­tzen familien kostuak konpen­tsa­tzeko
sistema gisa, horiek sistematikoki orienta­tzen baitira
familien­tzako transferen­tzia zuzenetara.
¦
¦
Bigarrenik,
Europako erdialdeko herrialdeak
daude, sis-
tema hori erabil­tzen duten arren, bigarren mailako posi-
zioa ematen dietenak kostuak konpen­tsa­tzeko ereduaren
barruan, nagusiki familien­tzako transferen­tzia zuzenak
baitira.
91
F
amiliei
laguntzeko
politikak
E
uskadin
:
azterketa
eta
proposamenak
V
(
V ) . 4 .
FA M I L I E I L A G U N T Z E K O N E U R R I E N A Z T E R K E TA , H A U R T Z A R O A R I D A G O K I O N E Z
Aurrekoa ikusi