zain­tzeko zerbi­tzuen kostu altua da, emakume askok lan-
merkatua u­tzi behar izaten baitute (batez ere soldata baxua
dutenek)”.
Gurasokide bakarreko familien kasuan, egoera are gogorra-
goa da. Izan ere,
COFACE
ren arabera (2008a), gizarte-baz-
terkerian eror­tzeko arrisku garbia dute, eta, beraz, ibilbide
profesionala ez hobe­tzeaz gain, ekoiz­pen-sistematik kanpo
gera­tzen dira, familia hauek paira­tzen duten txirotasun-gur-
pila sortuz.
Ondorioz, diru-sarreren araberako sistema malgu, oso eta
konpen­tsatua izango li­tzateke modurik onena familia guzti
hauek (beren tipologia eta diru-sarrerak edozein izanda ere)
berdin gara daitezen eta, beraz, beren garapen sozioekono-
mikoko aukerak ez daitezen kaltetu familia bat osatu nahi
izate hu­tsagatik.
Era berean, eta EAEren kasuan, zehaz­ki, baliabide hauek
erabilgarriak izatea eta fun­tzionamendu egokia izatea fun­
tsez­koak izango dira biztanleria-piramidea hobe­tzeko or-
duan. Izan ere, Rindfuss (2007), Baizán (2009) eta batez
ere Esping-Andersenek (2013) diotenez,
“
haur-hez­kun­tzako
eskola gehiago egoteak eragin positiboa dauka emankorta-
sun-tasan”
eta
“
tresna politiko eraginkorrena da jaio­tza-tasari
aurre egiteko”,
Europako iparraldeko herrialdeetan gerta­tzen
den bezala.
Berez, Esping-Andersenen
(2002)
esanetan,
“
emakumeen
enplegua eta familia uztar­tzeko orduan porrot egiten du-
ten herrialdeek etorkizunean desoreka (
biztanleriari da-
gokionez)
garran­tzi­tsuak aurkituko dituzten etorkizuneko
hamarkadetan”
.
A. Baliabide-mota nagusiak.
Sistema formalak eta ez formalak
EBk, haurrak zain­tzeko eta lana eta familia uztar­tzeko bidean
etengabe hobe­tzeko asmoz, haurrak zain­tzeko helburu ba­
tzuk ezarri zituen 2002ko Bar­tzelonako goi-bileran. Hona
hemen:
¦
¦
Hiru urtetik beherako haurren gu­txienez %33k haurren
zain­tza-sistemak eskura izatea.
¦
¦
Hiru urtetik eskolara­tze-adinaren hasierara (bost edo sei
urte, herrialdearen arabera) bitarteko haurren gu­txienez
%90
ek haurren zain­tza-sistemak eskura izatea.
Hala ere, helburu horiek ez dira berdintasunez bete­tzen, alde
nabarmena baitago egoera batetik bestera, herrialde eta es-
kualde bakoi­tzean errealitate desberdinak baitaude. Edonola
ere, elementu az­pimarragarri nagusien erradiografia bat egi-
ten saiatuko gara:
¦
¦
Hasteko,
orokorrean eskolaurreko arreta-baliabideak
ez dira doakoak
(
nahiz eta eskualde eta udalerri ba­
tzuek kostu osoa ordain­tzen duten). Ai­tzitik, sarritan diruz
lagundutako baliabideak dira eta horien kostua familien
diru-sarreren araberakoa izaten da, alde nabarmenak
daudelarik familiek herrialde bakoi­tzean egin behar duten
ahaleginean.
¦
¦
Era berean,
aldaketak daude herrialdeak familiei plaza
bat berma­tzen dien ala ez kontuan hartuta, eta, gaine-
ra,
beren seme-alabari zer nolako
baliabidea eman nahi
dieten aukeratu ahal duten kontuan hartuta
(
e­txean
bertan, beste baten e­txean, e­txekoak ez diren baliabidee-
tan, eta abar). Herrialde guztiek ez dute plaza bat berma­
tzen (are gehiago, herrialde ba­tzuetan eskualde ba­tzuek
plaza berma­tzen dute eta beste ba­tzuek, aldiz, ez).
¦
¦
Sistema uniber­tsala ez duten kasuetan,
alde nabarme-
nak daude eskainitako plaza-ratioan
(
eskuragarrita-
suna desberdina da eskualde, hiri eta abarren arabera).
Izan ere, kasu askotan eskualdeko edo udaleko gober-
nuek eskainitako zerbi­tzuak dira eta sarbidea eska­tzeko
aurretiaz­ko denborak edo plaza-bolumenak alde nabar-
menak eragiten ditu.
¦
¦
Az­kenik,
Europako herrialde gehienek arreta-sistema
formalak eta ez formalak aitor­tzen dituzte,
baina al-
deak daude aitortutako baliabide-motetan. Fran­tzian,
Austrian edo herrialde eskandinaviarretan, adibidez, ba-
liabide ez formal ugari estal­tzen dira, haurreskolen sare
ofizialaz gain. Beste herrialde ba­tzuetan, bestetik, sare
formalak har­tzen du pisu handiena.
Haurren arretarako baliabide nagusiak Europan
Haur­tzaindegiak
Haur­tzaindegiak (
créche
s,
kindergarten
)
erakunde oso
errotuak dira Belgika, Fran­tzia, Alemania edo Austria
bezalako herrialdeetan eta haurra zain­tzeaz ardura­tzen dira
amatasun-baja amai­tzen denetik bi edo hiru urtera arte.
Ordutegi zabala izaten dute familiaren lan-ordutegia estal­
tzeko, adibidez, 7:00etatik 17:30era, lanetik irteteko ohiko
orduaren arabera.
Haur-hez­kun­tzako eskolak
Haur Hez­kun­tzako eskolak hurrengo urra­tsa izan ohi dira
eta 2/3 urteko haurren ardura har­tzen dute (haur­tzaindegia
amai­tzeko adinaren arabera), nahitaez­ko eskolara­tzea hasi
arte (5 edo 6 urte, herrialdearen arabera).
Fase honen helburuak ohiko eskolarako prestatu eta egoki­
tzera bidera­tzen dira, nahiz eta, orokorrean, jolasa erabil­
tzen den horretarako. Herrialdearen arabera, guztiz edo par­
tzialki diruz lagunduta daude.
Herrialde ba­tzuetan ez dago alderik haur­tzaindegien eta
haur hez­kun­tzako eskolen artean. Erakunde bakarra da
haurren hez­kun­tzaz ardura­tzen dena, amatasun-baja amai­
tzen denetik derrigorrez­ko eskolara­tzera arte.
Haurren habiak / Umezainak
Haurren habia edo umezain (
childminding
)
deiturikoak ez
dira hain baliabide instituzionalak, araututa dauden arren.
Kasu horietan, per­tsona homologatu batek bere e­txean
zain­tzen ditu haurrak (ba­tzuetan bere seme-alabak).
Habiako ume-kopurua desberdina da herrialde eta
eskualdeen arabera, baina 3 eta 10 artekoa izaten da.
Ordainketa-sistema ere desberdina da, baina, normalean,
tarifa pu­bliko eta finko bat ezar­tzen da haur bakoi­tzeko.
Familiak berak ordain­tzen du eta Administrazioak diru-
lagun­tza ematen du.
Era berean, prestakun­tza desberdina da herrialdearen
arabera. Prestakun­tza-maila desberdinak daude eta lan-
bideak gizartean duen ezarpena desberdina da (Fran­tzian,
esaterako, lanbide aitortua da eta ibilbide luzea dauka).
93
F
amiliei
laguntzeko
politikak
E
uskadin
:
azterketa
eta
proposamenak
V
(
V ) . 4 .
FA M I L I E I L A G U N T Z E K O N E U R R I E N A Z T E R K E TA , H A U R T Z A R O A R I D A G O K I O N E Z
Aurrekoa ikusi